Ποιούς απειλεί το σύμφωνο συμβίωσης;

Οι απειλές περί αφορισμών (!) και οι κρυφοί φόβοι της Εκκλησίας, το παρασκηνιακό πολιτικό αλαλούμ, η «μέγκενη» της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και η αναζήτηση της κοινής λογικής σε ένα θέμα που η ελληνική κοινωνία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με αμηχανία και υποκρισία. Των Μανίνας Ντάνου, Νατάσας Μπλάτσιου To Eυρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων µίλησε στις 7 Νοεµβρίου - και είπε το αυτονόητο. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει δικαίωµα να εξαιρεί τα οµόφυλα ζευγάρια από το σύµφωνο ελεύθερης συµβίωσης. Καταδίκασε την Ελλάδα και έδωσε το δικαίωµα στους 8 που προσέφυγαν να διεκδικήσουν αποζηµίωση, ανοίγοντας έτσι το δρόµο για την αλλαγή του νόµου ή για άλλες προσφυγές. Κάπου εκεί ξεκίνησε το αλαλούµ. Στην αρχή η είδηση έγινε δεκτή από πολλούς µε αισιοδοξία και από άλλους µε µουδιασµένη συγκατάβαση. Το θέµα πήρε φωτιά όταν ο µητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείµ χαρακτήρισε την οµοφυλοφιλία «ψυχοπαθολογική εκτροπή», συνώνυµη του «κυναιδισµού, του σοδοµισµού, της παρά φύσιν ασέλγειας, που προεκτείνεται στην παιδεραστία και την παιδοφιλία» και αποκάλεσε τους οµοφυλόφιλους «ατυχή θύµατα του βυθίου δράκοντος». Και αν αυτά θα µπορούσε να τα χαρακτηρίσει κάποιος προσωπική άποψη -και κάποιος άλλος ρητορική µίσους που δεν αρµόζει σε κήρυκα της αγάπης-, ο κ. Σεραφείµ δεν έµεινε εκεί· απείλησε πως θα αφορίσει όποιους βουλευτές ψηφίσουν την «επαίσχυντο και επονείδιστο ύβρι».  Ο γραµµατέας Επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ ∆ηµήτρης Καρύδης τον αποκάλεσε «Ταλιµπάν και Μουτζαχεντίν», η βουλευτής της Ν.∆. Φωτεινή Πιπιλή προέτρεψε τον Αρχιεπίσκοπο να µαζέψει τους µητροπολίτες που είναι οπαδοί του σκοταδισµού, όµως ο Σεραφείµ φαίνεται πως τα κατάφερε, τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο. Επιχείρησε να παρέµβει στη νοµοθετική λειτουργία και δηµιούργησε κλίµα πόλωσης, µε αποτέλεσµα οι πιθανότητες να ψηφιστεί άµεσα η σχετική τροπολογία να έχουν ελαχιστοποιηθεί. ∆εν είναι η πρώτη φορά που συµβαίνει κάτι αντίστοιχο. Η Ελλάδα καταγράφει «πικρό» ιστορικό. Το θέµα των ταυτοτήτων προκάλεσε τριγµούς στην κυβέρνηση Σηµίτη, η απόφαση για το τέµενος σερνόταν µία δεκαετία, το σύµφωνο συµβίωσης, ακόµη και χωρίς τους οµοφυλόφιλους, προκάλεσε αντιδράσεις. Εχει σηµασία τι γνώµη έχει η Εκκλησία όταν µιλάµε για κατοχυρωµένα δικαιώµατα; Ποια είναι τελικώς η θέση της για την οµοφυλοφιλία; «Η Πολιτεία δεν µπορεί να νοµοθετεί χωρίς εµάς» Ηταν 2005 όταν ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε αναφερθεί στην οµοφυλοφιλία ως «κουσούρι». Τότε το «Κ» είχε διενεργήσει δηµοσκόπηση, που κατέδειξε την αµηχανία της κοινωνίας απέναντι στους οµοφυλόφυλους: Να υπάρχουν, αλλά να µην εκδηλώνονται µπροστά µας. Να κάνουν σχέσεις, αλλά όχι και να παντρεύονται, σίγουρα να µην υιοθετούν παιδιά. Εννέα χρόνια µετά, τι έχει αλλάξει; Σίγουρα η πλειονότητα των πολιτών δεν θεωρεί την οµοφυλοφιλία «θανάσιµο, ακάθαρτο αµάρτηµα», όπως τη χαρακτήρισε σε επιστολή του προς τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελο Βενιζέλο ο µητροπολίτης Σεραφείµ. Φαίνεται όµως πως και άλλοι συντηρητικοί ιεράρχες βρίσκουν λαϊκό έρεισµα σε µια εποχή που η Χρυσή Αυγή µε παρόµοια ρητορική κερδίζει πόντους και απειλεί να «κλέψει» ψήφους από τη Ν.∆. Η Εκκλησία της Ελλάδος σε αυτήν τη φάση δεν έχει εκφράσει επισήµως την άποψή της µέσω της Ιεράς Συνόδου· αυτό αναµένεται να γίνει τις επόµενες ηµέρες, όπως ενηµέρωσε το «Κ» ο πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αρχιµανδρίτης Γαβριήλ Παπανικολάου. Είναι γνωστό, όµως, πως η Εκκλησία θεωρεί την οµοφυλοφιλία αµαρτία και τον οµοφυλόφιλο παραπεσόντα που οφείλει να µετανοήσει. Μια αµαρτία, βέβαια, που προτάσσεται κάθε άλλης - του προγαµιαίου σεξ, του διαζυγίου, της µοιχείας, αλλά και της καλοπέρασης και της χλιδής. Σύµφωνα µε τον µητροπολίτη Σεραφείµ, «η Πολιτεία δεν µπορεί να νοµοθετεί περί θεµάτων κοινού βίου χωρίς τη γνώση της Εκκλησίας»! Φαίνεται πως, πέρα από την υπεράσπιση του Θείου Νόµου, πολλοί ιεράρχες ανησυχούν περισσότερο για τον «εν αγνοία και άνευ γνώµης της Εκκλησίας» διαχωρισµό της από το κράτος, όπως ανέφερε ο µητροπολίτης Φθιώτιδος Νικόλαος. «Οι σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας είναι σχέσεις φιλαλληλίας, οφείλουν οι εκλεκτοί του λαού να προσέξουν ιδιαίτερα, ώστε κάθε απόφασή τους να συνάδει µε τα πιστεύω του λαού και µε εκείνα που ορίζει η σχέση συναλληλίας», είπε. «Αν ποτέ χωριστεί η Εκκλησία από το κράτος, τότε µόνο µπορούν να περιφρονούν τα πιστεύω της. Μέχρι τότε η φωνή της Εκκλησίας είναι δεσµευτική». Ασκησε, δε, σκληρή κριτική στον Αρχιεπίσκοπο για έλλειψη αντανακλαστικών, που θα οδηγήσει τον λαό «να πιστεύει ότι έχουµε συµβιβασθεί ή αδιαφορούµε». Ισως γι’ αυτό ο κ. Ιερώνυµος µίλησε επί του θέµατος σε κυριακάτικη εφηµερίδα, αναφέροντας ήπια πως είναι κατά του συµφώνου. Ο πρωτοσύγκελλος κ. Παπανικολάου πάντως επιµένει: «Ολες οι απόψεις που εκφράζονται µέχρι να αποφανθεί η Ιερά Σύνοδος -ακόµη και του Αρχιεπισκόπου- είναι προσωπικές». «∆εν θα δώσουµε δύναµη στη Χ.Α.» Στο πολιτικό παρασκήνιο οι παλινωδίες ξεκίνησαν όταν το γραφείο Τύπου του ΠΑΣΟΚ δήλωσε ότι υπήρξε συµφωνία µε τον υπουργό ∆ικαιοσύνης Χαράλαµπο Αθανασίου να συµπεριληφθεί η επέκταση του συµφώνου συµβίωσης ως τροπολογία στο αντιρατσιστικό νοµοσχέδιο. Οι συνεργάτες του κ. Αθανασίου δεν το επιβεβαίωσαν και ο υπουργός δήλωσε ότι αναµένει την «καθαρογραµµένη» απόφαση του ∆ικαστηρίου. Στην πραγµατικότητα κέρδιζε χρόνο. Οι αποφάσεις δηµοσιεύονται στο ∆ιαδίκτυο και επιδίδονται την ίδια µέρα στην αντιπροσωπεία του κράτους-µέλους. Η προσπάθεια να καταγράψουµε αντιδράσεις από το εσωτερικό της Ν.∆. αποδείχτηκε µάταιη. Βουλευτές και υπουργοί µε τους οποίους επικοινωνήσαµε έµειναν σε δηλώσεις off the record. Στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού, που συσπειρώνει τη συντηρητική πτέρυγα του κόµµατος, συµπύκνωσε τους φόβους της παράταξης: «∆εν θα δώσουµε άλλη δύναµη στη Χρυσή Αυγή, δεν θα διαρρήξουµε τις σχέσεις µε την Εκκλησία, δεν θα ρίξουµε τη Ν.∆. στο 5%».  Οµως, στο κοµµατικό στρατόπεδο δεν συµφωνούν όλοι µαζί του. Ετερο στέλεχος, επίσης στον στενό κύκλο του πρωθυπουργού, αρνήθηκε να µας παραχωρήσει συνέντευξη, ενώ έχει κάνει δηµόσια δήλωση υπέρ του συµφώνου. Μεγάλη µερίδα βουλευτών και υπουργών της φιλελεύθερης πτέρυγας της Ν.∆., µέσω συνεργατών τους, τοποθετούνται επίσης υπέρ του συµφώνου, όπως η βουλευτής Φωτεινή Πιπιλή, που δηλώνει ανοιχτά: «Είναι ένα νοµικό θέµα πολίτη και κράτους, στο οποίο η Εκκλησία δεν µπορεί να παρεµβαίνει. Το θέµα πρέπει να έρθει προς συζήτηση στην αρµόδια Επιτροπή ∆ικαιοσύνης, να συζητηθεί και ο καθένας να ψηφίσει κατά συνείδηση». Το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ και η ∆ΗΜΑΡ είναι υπέρ της επέκτασης του συµφώνου συµβίωσης, όµως κι εκεί κοινό µέτωπο δεν υπάρχει. Το ΠΑΣΟΚ καταθέτει τροπολογία για το σύµφωνο συµβίωσης στο πλαίσιο της συζήτησης για το αντιρατσιστικό νοµοσχέδιο. Το ίδιο και η ∆ΗΜΑΡ. Αποτέλεσµα; ∆ύο τροπολογίες µε το ίδιο περιεχόµενο θα συζητηθούν στη Βουλή. Ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύει ότι το παρόν νοµικό πλαίσιο είναι ελλιπές, καταθέτει σχέδιο νόµου που περιλαµβάνει ένα διευρυµένο σύµφωνο συµβίωσης µε ρητή αναφορά σε συνταξιοδοτικά, κληρονοµικά, ασφαλιστικά και φορολογικά δικαιώµατα για ετερόφυλα και οµόφυλα ζευγάρια, αλλά και το δικαίωµα στον πολιτικό γάµο για τα δεύτερα. Αµφίβολο παραµένει εάν θα ψηφίσει υπέρ των τροπολογιών των άλλων κοµµάτων. Τα τρία «όχι» µιλούν στο «Κ» Οι υπόλοιποι τρεις της Βουλής (ΚΚΕ, ΑΝ.ΕΛ., Χρυσή Αυγή) είναι κατά του συµφώνου συµβίωσης. «Ο καθένας µπορεί να έχει διαφορετικές σεξουαλικές επιλογές, όµως η αναγνώριση αυτής της σχέσης είναι προσωπική υπόθεση που µπορεί ιδιωτικά να ρυθµιστεί, χωρίς παρεµβολή εµποδίων και αντιλήψεων που τις καταγγέλλουµε και παλεύουµε να εξαλειφθούν. Είµαστε αρνητικοί αυτή η προσωπική υπόθεση να µετατρέπεται σε δηµόσια και να θεσµοθετείται, γιατί τότε παίρνει άλλο χαρακτήρα», λέει στο «Κ» το ΚΚΕ, θεωρώντας ότι το σύµφωνο οδηγεί στην υιοθεσία, µε την οποία είναι αντίθετο. «Η βιολογική προέλευση του ανθρώπου είναι αποτέλεσµα της σεξουαλικής σχέσης άνδρα-γυναίκας», λέει. «Το σύµφωνο συµβίωσης αποτελεί έναν “προοδευτικό”, ξενόφερτο και ξενόδουλο ∆ούρειο Ιππο για την ηθική και πολιτισµική µας διάβρωση», πιστεύει η Χρυσή Αυγή, υποστηρίζοντας οτι η προσπάθεια επιβολής του «τρίτου φύλου», του γάµου οµόφυλων και της υιοθεσίας παιδιών από αυτούς συνιστά ένα ακόµη χτύπηµα στην πιο θεµελιώδη αξία ενός υγιούς έθνους. Ο πρόεδρος των Ανεξάρτητοι Ελλήνων, Πάνος Καµµένος, δήλωσε στο «Κ»: «Επειδή εµείς σεβόµαστε τη θρησκεία, θα ακολουθήσουµε την απόφαση της ιεραρχίας της Εκκλησίας». Προσφυγές µέχρι τη δικαίωση «Τα ανθρώπινα δικαιώµατα δεν είναι λίστα µε ψώνια από την οποία διαλέγουµε όποιο θέλουµε», λέει στο «Κ» ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, ακτιβιστής για τα δικαιώµατα των οµοφυλοφίλων και ένας εκ των εναγόντων που κέρδισαν την προσφυγή.  «Οταν ένας µητροπολίτης στην άγνοιά του προτείνει να κάνουµε δηµοψήφισµα για το θέµα, δεν καταλαβαίνει ότι για ανθρώπινα δικαιώµατα δεν γίνονται δηµοψηφίσµατα. Αντίθετα, θα µπορούσε να γίνει δηµοψήφισµα για το αν οι κληρικοί θα πληρώνονται από την Εκκλησία ή από εµάς. Αυτό που θέλω να πω είναι πως σε µια κοινωνία η διοίκηση δεν θρησκεύεται, οι διοικούµενοι θρησκεύονται, και αυτοί αν το θέλουν. Η διοίκηση ρυθµίζει σχέσεις ανθρώπων. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου είναι ειληµµένη. Μία λέξη ζητάµε να βγει: από το “συµφωνία µεταξύ ενήλικων ετερόφυλων πολιτών” να βγει το “ετερόφυλων”. ∆εν ζητάµε να µπουν οι οµοφυλόφιλοι, ζητάµε να βγουν οι διακρίσεις. Αν δούµε ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση να αλλάξει αυτό µέχρι τη νέα χρονιά, θα καταφεύγουµε ανά δυάδες στο δικαστήριο και θα παίρνουµε 5.000 ευρώ έκαστος από το ελληνικό ∆ηµόσιο. Θέλουν πόλεµο µε βάση την ευρωπαϊκή σύµβαση των δικαιωµάτων του ανθρώπου; Θα τον έχουν. Να δούµε ποιος θα αντέξει». Πατέρας Φιλόθεος Φάρος: «Εμφανιζόμαστε βράχοι ηθικής με το αζημίωτο...»* «Οι εντολές του Χριστού είναι δύο: η αγάπη για τον Θεό και η αγάπη για τον συνάνθρωπο. Ως προς τη σεξουαλικότητα, θα πρέπει να κάνουμε σαφές ότι ο Χριστός αντιμετωπίζει τις ερωτικές παρεκτροπές με πολύ μεγάλη επιείκεια. Ουδέποτε αναφέρεται στην ομοφυλοφιλία. […] »Εμφανιζόμαστε αυστηροί και βράχοι ηθικής με το αζημίωτο, ενώ η ανηθικότητα κατά τον Ιησού Χριστό είναι η καλοπέραση, η πολυτέλεια και η χλιδή. Επιπροσθέτως, κυριαρχώντας πάνω στον ερωτισμό -επειδή είναι καίριο μέρος της υπάρξεώς μας-, εξασφαλίζουμε πάνω στον άνθρωπο απόλυτη εξουσία. […] Οσοι αναφέρονται στην ομοφυλοφιλία επικαλούνται το λόγο του Απόστολου Παύλου ότι “οι λοιδοροί, οι πλεονέκτες, οι ειδωλολάτρες, οι μοιχοί και οι αρσενοκοίτες δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού”.  Οι Γραφές όμως έχουν ποιμαντική πρόθεση. Δεν μπορεί να επικαλείται κανείς την αναφορά του Παύλου σαν να είναι ο απόλυτος νόμος. Επιπλέον, ο Απόστολος Παύλος τοποθετεί την ομοφυλοφιλία μαζί με την πορνεία, τη λοιδορία και την πλεονεξία. Γιατί δεν άκουσα κανέναν να κατηγορεί τους πλεονέκτες; […] Αυτό στοιχίζει βάσανα και ταλαιπωρίες σε έναν τεράστιο αριθμό νέων ανθρώπων, οι οποίοι καταλήγουν να ζουν με ψυχοφάρμακα. Επειδή αντιμετωπίζουν εσωτερικές συγκρούσεις σε σχέση με τον ερωτισμό τους, εξαιτίας κάποιων τέτοιων αφορισμών καταλήγουν στην ψυχική διαταραχή, στο τέλμα». Το 2005, με αφορμή το σχόλιο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου περί κουσουριού, ο συνεργάτης μας Νίκος Παπαχρήστου είχε μιλήσει με τον πατέρα Φιλόθεο Φάρο, έναν από τους πεφωτισμένους ανθρώπους του κλήρου, με σπουδές Πολιτικών Επιστημών, Νομικής, Θεολογίας και Ποιμαντικής Ψυχολογίας. Και αν δεν συμμορφωθούμε; Μεταξύ των 19 χωρών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης μόνο η Ελλάδα και η Λιθουανία αποκλείουν από το σύμφωνο συμβίωσης τα ομόφυλα ζευγάρια. «Υπάρχει πάντα ένας εύλογος χρόνος συμμόρφωσης, όμως η εφαρμογή της απόφασης του δικαστηρίου θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουμε είναι τα πρόστιμα που καλείται να πληρώσει η πολιτεία για τις παρούσες αλλά και τις επικείμενες προσφυγές, οι διπλωματικές πιέσεις και η δυσμενής διεθνής εικόνα της χώρας, που παραβιάζει χωρίς ιδιαίτερο λόγο το χάρτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», μας λέει η επίκουρη καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Ντανιέλα Μαρούδα.  Αποτελεί, όμως, κοινό τόπο ότι οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για να ασκήσουν εσωτερική πολιτική. Το χρονικό της προαναγγελθείσας καταδίκης της χώρας μας περιγράφει ο Κωστής Παπαϊωάννου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. «Είχαμε προειδοποιήσει εγκαίρως το 2008 τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Σωτήρη Χατζηγάκη ότι, εάν προχωρούσε σε μια νομοθετική πρόβλεψη ενός συμφώνου συμβίωσης που θα απέκλειε τα άτομα ίδιου φύλου, θα καταλήγαμε σε καταδίκη από το Στρασβούργο. Η υπόσχεσή του για τη δημιουργία ομάδας διαβούλευσης για τη μετέπειτα επίλυση του ζητήματος δεν υλοποιήθηκε ούτε από τον ίδιο ούτε από τους διαδόχους του. Η “καμπάνα” ήταν θέμα χρόνου». Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Κ (τεύχος 549)