Θέσεις της UNICEF για τα LGBT παιδιά και τους γονείς

Τον Νοέμβριο του 2014 η UNICEF δημοσιοποίησε σε μια ιδιαίτερα περιεκτική έκθεση τις θέσεις της όσον αφορά την εξάλειψη των διακρίσεων που υφίστανται τα παιδιά και οι γονείς τους για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Όλα τα παιδιά, ξεκινά η έκθεση, έχουν δικαίωμα να ζουν σε ασφαλές και δημιουργικό περιβάλλον  άσχετα από τον πραγματικό ή τον αντιληπτό σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα φύλου που μπορεί να έχουν. Αντιτίθεται, μάλιστα, σθεναρά κατά κάθε διάκρισης με αποδέκτες τα παιδιά λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού η την ταυτότητα φύλου των γονιών τους. Οι πρόσφατες θέσεις του παγκόσμιου οργανισμού βασίζονται στο γεγονός ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, έτσι όπως ορίζονται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και από την Διεθνή Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα και αναφέρουν ρητά ότι κανένας άνθρωπος – παιδί ή ενήλικας – δεν μπορεί να γίνεται υποκείμενο κακοποίησης, διακρίσεων, εκμετάλλευσης, περιθωριοποίησης ή βίας για κανένα λόγο και για καμία αιτία.

Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις 80 χώρες εξακολουθούν να εφαρμόζουν νόμους που ποινικοποιούν την ομοφυλοφιλία και οι νόμοι αυτοί υπονομεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και ανατροφοδοτούν τις διακρίσεις, τη στιγματοποίηση, ακόμα και τη βία. Δημιουργούν, παράλληλα, ένα επικίνδυνο περιβάλλον για παιδιά και εφήβους ώστε να γίνονται ιδιαίτερα ευάλωτα σε πράξεις εκφοβισμού και βίας. Η διεθνής κοινότητα έχει μεν εντείνει τις προσπάθειες της ώστε να προστατεύει άτομα και ομάδες που έχουν αντιμετωπίσει ή που βρίσκονται αντιμέτωπες με διακρίσεις και αποκλεισμούς και αυτό φαίνεται ακόμα πιο έντονα τις τελευταίες δεκαετίες όπου αρκετές χώρες έχουν θέσει σε ισχύ νομοθεσία κατά των διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα εγκλήματα μίσους και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Και μπορεί να μην υπάρχει κάποιος παγκόσμιος δεσμευτικός θεσμός που να αναφέρεται ρητά στις διακρίσεις για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, όμως η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού αναγνωρίζει ότι υφίστανται διακρίσεις για τους παραπάνω λόγους, συμπεριλαμβανομένου και του εκφοβισμού στο σχολικό και (γενικά) εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Παρά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών, εν τούτοις εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ νόμοι που τιμωρούν την ομοφυλοφιλία με ιδιαίτερα αυστηρές ποινές. Αποτέλεσμα οι θεσμοθετημένες διακρίσεις να δημιουργούν το κατάλληλο υπόβαθρο για την έξαρση της βίας, πράγμα που αποβαίνει επιζήμιο για τα ίδια τα παιδιά, αντί να δημιουργεί ένα προστατευτικό κλίμα για αυτά. Οι διακρίσεις κατά των LGBT παιδιών διακυβεύουν τα ίδια τους τα δικαιώματα και αυξάνουν τις πιθανότητες έκθεσης στη κακοποίηση, την εκμετάλλευση, τη βία και την περιθωριοποίηση, αλλά και σε κάθε πράξη βίας που οφείλεται στη μη αποδοχή της σεξουαλικότητας τους. Η έλλειψη σεβασμού στα δικαιώματα των LGBT παιδιών έχει πολλά πρόσωπα: οι συμμαθητές τα αποφεύγουν, οι συγγενείς γίνονται απόμακροι, η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός γίνονται καθημερινότητα, ο εκφοβισμός και οι βιαιοπραγίες σημαδεύουν όχι μόνο την παιδική, αλλά και την ενήλικη ζωή με ιδιαίτερα ολέθριες επιπτώσεις. Επί παραδείγματι, αποδεικνύεται με αδιάσειστα στοιχεία ότι όταν τα LGBT παιδιά και έφηβοι εκτίθενται σε διακρίσεις έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αποπειραθούν να αυτοκτονήσουν απ’ ότι τα συνομήλικα παιδιά. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα δεν γνωρίζουμε σε βάθος πόσο κακό γίνεται από τη συνεχή έκθεση των LGBT παιδιών και γονέων στις διακρίσεις, τη κακοποίηση και τη βία γιατί πολλοί άνθρωποι σε πάρα πολλές χώρες δεν ανοίγονται σε θέματα σεξουαλικότητας.

Σημαντικά στοιχεία σε ένα περιβάλλον αποδοχής μέσα στο οποίο τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς θα αισθάνονται προστασία και υποστήριξη είναι η αντιρατσιστική νομοθεσία, η αλλαγή στις κοινωνικές νόρμες και η ευαισθητοποίηση, καθώς και η πρόσβαση σε πληροφορίες πάνω σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Προς αυτή τη κατεύθυνση προσανατολίζονται και οι έξι θέσεις της UNICEF. Αναλυτικότερα:

1) Η UNICEF θεωρεί απαραίτητη την εφαρμογή μιας σειράς από μέτρα τα οποία θα διαμορφώσουν ένα περιβάλλον χωρίς διακρίσεις για τα παιδιά και τους γονείς για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.

2) Η UNICEF υποστηρίζει απερίφραστα τη νομική αναγνώριση των LGBT ζευγαριών και των παιδιών τους έτσι ώστε να προστατεύονται και θεσμοθετημένα οι οικογενειακές σχέσεις, με γνώμονα το ότι μόνο έτσι μπορούν να λαμβάνουν ουσιαστικές και ζωτικής σημασίας αποφάσεις για σημαντικά θέματα που αφορούν τη ζωή των παιδιών τους στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας. Επιπροσθέτως, διασφαλίζεται και το ότι το παιδί ή τα παιδιά θα παραμείνουν με τον δεύτερο γονέα και δεν θα αλλάξουν περιβάλλον σε περίπτωση θανάτου του βιολογικού γονέα.

3) Τα παιδιά έχουν κάθε δικαίωμα να μεγαλώνουν σε περιβάλλον που δεν τα εκθέτει σε διακρίσεις και που τα προστατεύει από κάθε κακοποιητική κατάσταση.

4) Η εξίσωση των ηλικιακών ορίων που αφορούν το συναινετικό σεξ μεταξύ ετεροφυλόφιλων και ομοφυλόφιλων συμβάλει στην εξάλειψη των διακρίσεων και στην αποποινικοποίηση των σεξουαλικών σχέσεων.

5) Είναι υποχρέωση του κάθε κράτους να διαμορφώνει τις κοινωνικές νόρμες και τις πρακτικές έτσι που να μην περιθωριοποιούνται τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες με βάση την πραγματική ή την υποτιθέμενη σεξουαλικότητα που έχουν, όποια και να είναι αυτή.

6) Τόσο η φωνή όσο και οι απόψεις των παιδιών και της νεολαίας οφείλουν να ακούγονται και να γίνονται σεβαστές σε οποιαδήποτε πολιτική τα αφορά και επηρεάζει τη ζωή τους.

Οι παραπάνω θέσεις δεν απαρτίζουν καμία ατζέντα βάσει της οποία προωθούνται ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Τουναντίον, στόχος της UNICEF είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που θα προστατεύει αδιακρίτως όλα τα παιδιά. Συνιστά, μάλιστα, στις κυβερνήσεις των κρατών να μεριμνούν έτσι ώστε να διασφαλίζονται στο ακέραιο τα δικαιώματα των νεώτερων πολιτών τους και να τους προστατεύουν από κάθε τι που θα μπορούσε να θέσει την ευμάρεια τους υπό απειλή.

Μετάφραση - Επιμέλεια Ειρήνη Πετροπούλου

 “Eliminating discrimination against children and parents based on SOGI”

• UNICEF’s position and role: All children, irrespective of their actual or perceived sexual orientation or gender identity, have the right to a safe and healthy childhood that is free from discrimination. The same principle applies to all children irrespective of their parents’ sexual orientation or gender identity. And: The organisation’s role is to promote and protect the rights of all children, including those who identify as LGBT; to proactively advocate against discrimination; and to promote policy options that contribute to eliminating such discrimination. We urge governments to safeguard their youngest citizens from violence or threat of reprisal for exercising their rights.
• On ‘anti-propaganda laws’: A small number of countries and territories have recently passed legislation or enacted administrative practices which further criminalize or stigmatize homosexuality. Such legislation is sometimes rationalized as an effort to protect children but there is considerable evidence that discrimination or criminalization of LGBT identity or behaviour actually harms rather than protects children. And: UNICEF considers that there are a range of measures required to create an enabling environment for eliminating discrimination against children and parents based on sexual orientation or gender identity. Chief among them is to repeal laws that entrench such discrimination, and in particular those that criminalize behaviours or ‘promotion’ of homosexuality, or the association of LGBT children and individuals.
• On family recognition: UNICEF supports the enactment of laws which provide LGBT couples and their children with the legal recognition of their family ties. Legal ‘recognition’ (in addition to ‘protection’) of family relationships are important in fighting discrimination against LGBT parents and children, as parents without legal recognition are prevented from making decisions concerning fundamental aspects of their child’s life, such as education and health care. Moreover, they are often not eligible for State benefits and fiscal privileges which are specifically designed to support families.