Της Βένας Γεωργακοπούλου
«Για τα μέτρα μου, μου φαίνεται και… χαμηλών τόνων σε σύγκριση με τη “Στρέλλα” και τις άλλες μου ταινίες», μου λέει ο Πάνος Κούτρας. Δεν έχει δίκιο.
Ποιος «Γιγάντιος Μουσακάς», ποια Ακρόπολη στις φλόγες στην «Αληθινή Ζωή» και ποια τολμηρή τρανσέξουαλ στη «Στρέλλα» μπορεί να παραβγεί με αυτά τα δυο Αλβανάκια, τον γκέι και τρελούλη Ντάνι και τον σοβαρό Οδυσσέα; Για δύο ώρες μάς παρασύρουν σε έναν κόσμο γεμάτο αγάπη, τρυφερότητα, δύναμη, χιούμορ, φαντασία, επιμονή, ελευθερία και τεράστια ευγένεια. Εναν κόσμο όπου το φεγγάρι και τα λούτρινα παιχνίδια έχουν μαγική δύναμη, η Πάτι Πράβο σε περιμένει στη γωνία, ένα εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο γίνεται παραμυθένιο σπιτάκι και όλη η ασχήμια, η βία, η αυθαιρεσία της χώρας της Χρυσής Αυγής γίνονται σκόνη. Και χωρίς καν να χρειάζεσαι πιστόλι. Το έχεις πετάξει στον υπόνομο με υπόκρουση ένα τραγούδι του Βοσκόπουλου.
Ναι, ήρθε η σειρά μας να ελεηθούμε κι εμείς από το «Xenia» του Πάνου Χ. Κούτρα μετά τους Γάλλους και τους άλλους Ευρωπαίους που το αγάπησαν.
• Ποια ήταν η πρόθεσή σας όταν ξεκινήσατε;
Να κάνω μια ταινία για την ενηλικίωση, την αδελφική αγάπη και μία πλευρά του μεταναστευτικού προβλήματος, που με αγγίζει πάρα πολύ. Θεωρώ ότι είναι η τραγωδία του αιώνα μας. Λίγο-πολύ δεν το βλέπουμε, όχι μόνο εμείς, όλοι οι Ευρωπαίοι, γιατί έχει και την καλή του πλευρά, επωφελούμαστε και λίγο. Ναι μεν είναι πρόβλημα, αλλά έχουμε και φτηνά εργατικά χέρια. Και στο μεταξύ αυτοί πνίγονται, πεθαίνουν, σφάζονται…
• Κάθε άλλο παρά χαϊδεύετε, όμως, τους μετανάστες. Δείχνετε τη φοβερή ομοφοβία των Αλβανών.
Φυσικά, γιατί για μένα είναι πολύ δραματικό το ότι οι γκέι και οι λεσβίες είναι η μόνη μειονότητα από όλες (Ρομά, μετανάστες, ανάπηρους) που δεν υποστηρίζονται από την ίδια τους την οικογένεια. Οταν ένα παιδί 14 χρόνων λέει στους δικούς του ότι είναι γκέι ή λεσβία, το πιο πιθανό είναι ότι θα το μαλώσουν, θα το διώξουν από το σπίτι, δεν θα του μιλάνε, θα του κόψουν το χαρτζιλίκι… Και πρέπει να κάνει όλη αυτή τη διαδρομή μόνο του.
• Ο Ντάνι, πάντως, είναι απολύτως απελευθερωμένος και άνετος, δεν κρύβει την ομοφυλοφιλία του ούτε σε επαρχιακή πόλη.
Ο Ντάνι είναι και λίγο τρελό παιδί. Επίσης είναι διαολεμένα έξυπνος. Επιμηκύνει την παιδική του ηλικία κατασκευάζοντας έναν φανταστικό κόσμο και συγχρόνως μεταχειρίζεται όλα τα χαρακτηριστικά τού ενήλικα (το σεξ, ας πούμε) προς όφελός του.
• Οι ήρωές σας είναι αυτό που λέμε «καλά παιδιά», διατηρούν μια απίστευτη ευγένεια σε έναν κόσμο που τους περιθωριοποιεί. Γιατί αυτή η επιλογή;
Ετσι τους μεγάλωσε η μητέρα τους. Δεν λέει κάπου ο Ντάνι «η μαμά μάς έχει πει να μιλάμε πάντα στον πληθυντικό στις γυναίκες»; Γιατί είναι μια Αλβανή που υπέφερε στην Ελλάδα. Την ξεφτίλισαν, την εκπόρνευσαν, ενώ δεν ήταν γι’ αυτή τη ζωή. Οπότε τους έμαθε να σέβονται τις γυναίκες. Επίσης, οι ήρωές μου δεν συνάντησαν κάποια στιγμή την κρίση. Γεννήθηκαν μέσα στην κρίση. Τα παιδιά των Αλβανών έχουν υποστεί τα πάνδεινα από το 1992, απίστευτο ρατσισμό και εχθρότητα, γιατί γενικά οι Ελληνες είμαστε ένας ρατσιστικός λαός, ίσως γιατί ποτέ δεν είχαμε την εκπαίδευση να μη γίνουμε. Οι ήρωές μου μεγάλωσαν σε εχθρικό περιβάλλον, χρειάστηκε να παλέψουν, είναι πολύ σκληραγωγημένοι. Εζησαν και ζουν δύσκολα σε μια χώρα που τους αρνείται το πιο απλό, να έχουν ένα χαρτί. Αλλά, όπως οι περισσότεροι Αλβανοί μετανάστες, έχουν αστική προέλευση και αξίες.
• Αναζητούν τον Ελληνα πατέρα τους, αλλά χωρίς ψευδαισθήσεις. Εχω την αίσθηση ότι το μόνο που θέλουν από αυτόν, έτσι ψυχρά, είναι ένα χαρτί αναγνώρισης. Δεν ονειρεύονται οικογένειες.
Εχετε δίκιο, αν και είναι πιο σύνθετο. Μπορεί να βρίσκουν την οικογένεια ο ένας στον άλλο, στη διάρκεια της κοινής τους πορείας, αλλά στο πρόσωπο του πατέρα αναζητούν την πατρίδα και την ταυτότητα. Στο τέλος, βέβαια, λένε: «Παντού ξένοι θα ’μαστε. Και σαν στο σπίτι μας». Είναι από τις φράσεις-κλειδιά της ταινίας, συνοψίζει και τη δική μου κοσμοθεωρία. Πιστεύω ότι ένας άνθρωπος πρέπει να αυτοπροσδιορίζεται. Να έχει την ελευθερία να πει «εγώ είμαι αυτό, ανήκω εδώ». Και όχι να του το απαγορεύουν με αυταρχικό και απολυταρχικό τρόπο.
• Σε μια Ελλάδα που ονειρεύεται τον Τσε Γκεβάρα, οι ήρωές σας φαντασιώνονται την Πάτι Μπράβο και πηγαίνουν σε μια εκπομπή που κάποιοι θα την έλεγαν σκουπίδι.
Οι μετανάστες στην Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις χώρες, γίνονται ή ποδοσφαιριστές ή πάνε σε διαγωνισμούς ταλέντων. Γιατί είναι αυτό που μπορούν εύκολα να κάνουν. Για τα άλλα επαγγέλματα χρειάζονται χαρτιά. Οσο για τα talent shows, το βρίσκω συγκλονιστικό ότι υπάρχουν παντού στον πλανήτη. Είναι μια κουλτούρα που ενώνει. Και σαν ποπ άνθρωπος που είμαι, που μου αρέσει η λαϊκή κουλτούρα, είναι κάτι που με συναρπάζει. Αυτό είναι το ένα. To άλλο είναι ότι σκεφτόμουν πως αν ο Οδυσσέας κερδίσει, μπορεί να αλλάξει η ζωή του.
• Κάνετε, όμως, μια σοφή επιλογή να μην αποκαλύψετε αν πέρασε τελικά ο Οδυσσέας. Το ίδιο και με τον πατέρα. Ποτέ δεν μαθαίνουμε αν είναι ή δεν πραγματικός.
Ναι, γιατί δεν τον ενδιαφέρει πια τον Οδυσσέα, όπως δεν τον ενδιαφέρει κι αν βρήκαν ή όχι τον πατέρα τους. Τίποτα δεν έχει πια σημασία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πού είναι το βάρος της ταινίας, για τι πράγμα μιλάω, πού είναι η αλήθεια αυτών των παιδιών. Δεν ξέρω ούτε ο ίδιος αν ο άνδρας αυτός είναι ο πατέρας τους. Με τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη, που γράψαμε μαζί το σενάριο, περάσαμε από πολλές βερσιόν, ότι είναι, ότι δεν είναι. Αλλά καταλάβαμε ότι δεν έχει σημασία. Κάθε φορά που βλέπω τη σκηνή με τον πατέρα λέω «για κοίτα, αυτό θα μπορούσε να τον προδώσει ότι είναι» και μετά λέω «όχι, αυτό εδώ μας λέει ότι δεν είναι». Ο Γιάννης Στάνκογλου, που κάνει μια εξαιρετική ερμηνεία, ήθελα να κρατήσει ένα αινιγματικό στοιχείο. «Τώρα θα το παίξω σαν να είμαι ή να μην είμαι;» με ρώταγε. Μαζί το βρίσκαμε κάθε φορά, πολύ λεπτή ισορροπία.
• Σε σχέση με τον ρεαλισμό της «Στρέλλας» ξαναβρήκατε, ισχυρότερο από ποτέ, το αγαπημένο σας στοιχείο τού φανταστικού. Δεν σας δυσκόλεψε;
Ηταν από τα πιο δύσκολα και πρακτικά κομμάτια της ταινίας, οι σκηνές που έπρεπε να κοπούν όταν είχαμε προβλήματα οικονομικά. Επέμενα, όμως, πάρα πολύ και ως παραγωγός που ήμουν κι αυτό μου δημιούργησε και τριβές. Επέμενα γιατί για μένα είχε μεγάλη σημασία. Γιατί αυτό είμαι, έτσι ζω τη ζωή μου. Ναι, έχω… παραισθήσεις (γελάει). Είμαι καλλιτέχνης. Αυτά που σκέφτομαι τα γράφω, τα κάνω ταινίες. Και ο Ντάνι αυτό κάνει. Φτιάχνει μια δική του πραγματικότητα. Εναν ολόκληρο κόσμο που πρέπει να τον μοιραστεί μαζί του και το κοινό.
• Είναι αυτό το χαρακτηριστικό σας ένα είδος ευτυχίας; Πώς το διατηρήσατε μέσα σας;
Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Είναι πράγματα για τα οποία πολλές φορές βλαστημάω και λέω «κοίτα να δεις, είσαι σ’ αυτή την ηλικία και δεν έχεις καταφέρει να βγάλεις λεφτά, να κάνεις αυτό, να κάνεις το άλλο». Σήμερα για παράδειγμα πέρασα όλη μου τη μέρα στη ΔΕΗ. Δεν έχω παράπονο, η ταινία πήγε καλά, αλλά θα μπορούσε και να μην πάει. Και επειδή πάντα είσαι τόσο καλός όσο η τελευταία σου ταινία, όλη αυτή η πορεία και ο κόπος θα γκρεμίζονταν. Θέλω να πω ότι δεν είμαι ούτε δυστυχισμένος ούτε ευτυχισμένος. Πώς θα μπορούσα με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου, στη χώρα μου; Αντιμετωπίζω τη ζωή με τις χαρές και τα προβλήματα που έχει. Οταν στην πρώτη μου ταινία, τον «Μουσακά», άκουσα «εγώ δεν το βγάζω αυτό στις αίθουσες, πάνω από το νεκρό μου σώμα» διαλύθηκα, τριάμισι χρόνια τη δούλευα. Μετά από μια βδομάδα την αγόρασαν στη Γαλλία. Η ζωή είναι και τα δύο, αλλά δεν κάθεσαι σπίτι σου να τραβάς τα μαλλιά σου.
• Γιατί να ανήκει αυτή η ταινία στο queer cinema; Ενας γκέι ήρωας σε ένα ευρύτερο θεματικό πλαίσιο φτάνει γι’ αυτό;
Πολλές φορές το queer cinema αφορά τους πάντες. Για παράδειγμα, το «Brokeback Mountain», μια ακραιφνώς queer ταινία. Είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση τι είναι queer cinema. Eγώ, ας πούμε, θεωρώ queer όλες τις ταινίες της Μπάρμπρα Στράιζαντ. Είναι ένα gay icon, έχω κι εγώ πάθος μαζί της, δεν υπάρχει γκέι που να μην έχει, οι γκέι λατρεύουν πάντα τις γυναίκες που είναι bigger than life. Aλλά δεν με πειράζει αν κάποιος θεωρεί ή όχι ότι κάνω queer cinema. Για μένα κάνω. Γιατί είμαι γκέι, η ματιά μου είναι γκέι, ο ήρωάς μου είναι γκέι. Δεν έκρυψα ποτέ την ταυτότητά μου. Ισα ίσα, είμαι περήφανος γι’ αυτήν. Δεν θα μπορούσα να κάνω το σινεμά που κάνω αν δεν ήμουν γκέι. Το θεωρώ πολύ σημαντικό, όπως θεωρώ πολύ σημαντικό ότι ο Προυστ ήταν γκέι, είναι μέρος τού «Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο». Επίσης δεν θεωρώ τον «Θάνατο στη Βενετία» τη μόνη γκέι ταινία του Βισκόντι, τις θεωρώ όλες. Είναι λάθος, όμως, να αξιολογούμε τα genres. Δηλαδή, το queer δεν είναι καλό, κακό, μικρότερο ή μεγαλύτερο. Είναι απλώς queer. Είναι ένα genre και μια μεγάλη κοινή κουλτούρα. Επιμένω σ’ αυτό γιατί πολλές φορές, και είναι κάτι που με ενοχλεί, στο εξωτερικό λένε «α, ο Ελληνας Αλμοδόβαρ». Καμία σχέση, όσο κι αν τον εκτιμώ. Απλώς είναι κι αυτός γκέι, μεσογειακός και μοιραζόμαστε την ίδια κουλτούρα, αγαπάμε τους ίδιους σκηνοθέτες, ας πούμε τον Ντάγκλας Σερκ.
• Θα βγούμε, λέτε, ποτέ από την κρίση; Τι θα ψηφίσετε στις επόμενες εκλογές;
Δεν με ενδιαφέρει και δεν το σκέφτομαι. Γιατί μπορεί να μη βγούμε από την κρίση, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα θα κυβερνάει. Τι θα κάνουμε; Θα αυτοκτονήσουμε; Οσο για τις εκλογές, θα ψηφίσω το κόμμα που θα βάλει προτεραιότητα τον διαχωρισμό Εκκλησίας-Κράτους. Για μένα είναι το πιο σημαντικό από όλα. Εχει μια τεράστια συμβολική δύναμη.
…………………………………………………………………………………
«Εγώ και η Πάτι Πράβο»
«Οταν ήμουν μικρός έβλεπα Canzonissima, μου άρεσαν και η Μίνα και η Ραφαέλα Καρά και όλες. Αλλά είχα ένα κόλλημα με την Πάτι Μπράβο. Μετά την έχασα. Ως πανκ στο Λονδίνο, αρχές ’80, άκουσα από κάτι φίλους Ιταλούς ότι ήταν τζάνκι και την είχαν πιάσει. Το 2005 ή 2006 πήγα στη Νάπολη για την έκθεση ζωγραφικής ενός φίλου μου κι εκεί έπαθα ένα προυστικό και πήγαινα κάθε μέρα και αγόραζα ό,τι είχε και δεν είχε βγάλει, όλα τα cd της. Γιατί η Πάτι Μπράβο είχε αδιάλειπτη καριέρα, με ένα μεγάλο come back τα τελευταία δέκα χρόνια. Καθόλου ξεχασμένη, πάντα ντίβα, κάτι σαν τη Μαρινέλλα. Μην τα πολυλογώ, μετά από επαφές με τον ατζέντη της στη Ρώμη κι αφού διάβασε το σενάριο, δέχτηκε με χαρά να παίξει. Ηρθε στη Θεσσαλονίκη για ένα απόγευμα. Τη λατρεύει την ταινία. Μαζί κάναμε την πρεμιέρα της στην Ιταλία, λίγο μετά τις Κάνες».
Ιnfo: στις αίθουσες στις 2 Οκτωβρίου από τη Feelgood.
v.georgakopoulou@efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ σχολιάζεις εσύ - Comment Here
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.