Η οδύσσεια της Μαρίας

01/08/13

Η περιπέτεια μιας εγκύου με ψυχικό πρόβλημα που αναζητείται από τους Γιατρούς του Κόσμου αποκαλύπτει τη διάλυση των δομών πρόνοιας στην Ελλάδα

Του Δημήτρη Αγγελίδη

Ας την πούμε Μαρία. Πέρασε πρόσφατα το κατώφλι των Γιατρών του Κόσμου, στην Κουμουνδούρου, σε κακά χάλια, μ’ ένα μωρό στην κοιλιά, έγκυος έξι μηνών. Ηλικία γύρω στα 30, γεννημένη στην Ελλάδα. Δεν είχε πού να πάει να ρωτήσει για το μωρό, ζήτησε βοήθεια. Υστερα μπήκε για λίγο σ’ έναν άλλο, δικό της κόσμο. Ακουγε φωνές που υπήρχαν μόνο στο κεφάλι της, τους απαντούσε. Μετά αποκτούσε και πάλι επαφή με το περιβάλλον.

Ενα στόχο έβαλαν οι Γιατροί του Κόσμου. Να μη γίνει η Μαρία άλλη μια «σύγχρονη Μήδεια» των εφημερίδων και των δελτίων ειδήσεων. «Ενα κορίτσι με βαριά ψυχική ασθένεια, εκτός τόπου και χρόνου, που κυκλοφορεί μισοχαμένη στους δρόμους της Αθήνας, μπορεί να γίνει επικίνδυνη για την ίδια και το παιδί της.

Στο πεζοδρόμιο

«Αν συλληφθεί και βρεθεί ότι έχει ένα λοιμώδες, με τη διάταξη Λοβέρδου σε ισχύ, από θύμα θα την πουν θύτη. Κανείς δεν θα μιλάει γι’ αυτόν που την άφησε έγκυο, για όσους τη χρησιμοποίησαν, για την πλήρη διάλυση του ιστού της πρόνοιας, για τη διάλυση των δομών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Νικήτας Κανάκης από τους Γιατρούς του Κόσμου.

Οι κοινωνικοί λειτουργοί της οργάνωσης έψαξαν και βρήκαν όσα μπόρεσαν. Οτι έχει ψυχωσική συνδρομή. Οτι έχασε τον πατέρα της νωρίς. Μεγάλωσε με τη μητέρα της, επίσης με ψυχωσικό σύνδρομο, κι έναν αδελφό με χρόνιο πρόβλημα εξάρτησης. Δουλειά πουθενά. Βγήκε στο πεζοδρόμιο, στην πιο λούμπεν εκδοχή που μπορεί να φανταστεί κανείς. Γέννησε τρία παιδιά και τα άφησε σε ιδρύματα. Πέρσι, με τη βοήθεια μιας θείας της, του μόνου συγγενή χωρίς σοβαρά προβλήματα, μπήκε στο Δρομοκαΐτειο. Εμεινε ένα μήνα, βγήκε. Τον Σεπτέμβριο ξαναμπήκε για άλλους τέσσερις. «Ρυθμίστηκε», όπως λένε οι γιατροί. Ακουσε συμβουλές, πήρε φάρμακα, έλεγξε την ασθένεια. Οταν βγήκε, σταμάτησε τα φάρμακα και απορρυθμίστηκε. Γνώρισε στον δρόμο κάποιον και ζουν μαζί, με τα χρήματα που βγάζει αυτή από το πεζοδρόμιο, έγκυος γυναίκα. Του έχει εμπιστοσύνη, δεν της φέρεται άσχημα. Αλλά φτάνει;

Κι εδώ αρχίζει μια άλλη οδύσσεια. Να βρεθεί άκρη με τη γραφειοκρατία του διαλυμένου κοινωνικού κράτους μιας χώρας σε κρίση. «Θέλαμε να σιγουρευτούμε ότι αυτή η γυναίκα θα παρακολουθείται μέχρι να γεννήσει, ώστε να είναι ασφαλής η ίδια και το παιδί της. Να μπει σε ένα πλαίσιο προστασίας μέχρι να γεννήσει και να ρυθμιστούν μετά όλα τα υπόλοιπα. Απευθυνθήκαμε στο Αιγινήτειο κι εκεί φάγαμε δύο πόρτες. Η πρώτη: μας είπαν ότι η δομή είναι κλειστή τον Αύγουστο, δεν δέχεται εισαγωγές. Και η δεύτερη: ότι η Μαρία είναι ανασφάλιστη» λέει ο Νικήτας Κανάκης.

Τους παρέπεμψαν σε νοσοκομείο που εφημερεύει, για να μπει η Μαρία ως επείγον περιστατικό και να αποφευχθεί ο σκόπελος της ασφάλισης. Επρεπε να υπάρχει γυναικολογική–μαιευτική κλινική και ψυχιατρική μονάδα, για να την παρακολουθούν και οι δύο ειδικότητες.

Προτάθηκε ο «Ευαγγελισμός» και η Μαρία πήρε από τους Γιατρούς του Κόσμου παραπεμπτικό σημείωμα για τον γιατρό. Αυτά την περασμένη εβδομάδα. Από τότε η Μαρία δεν έχει δώσει σημεία ζωής.

Από τον «Ευαγγελισμό» δεν φαίνεται να έχει γίνει εισαγωγή. Τώρα οι Γιατροί περιμένουν μήπως εμφανιστεί η Μαρία, που συνηθίζει να χάνεται για σύντομα διαστήματα, για να κινήσουν επείγουσες διαδικασίες εισαγωγής.

«Τα τελευταία χρόνια αρχίζουμε να βλέπουμε σύνθετα ιατρικά προβλήματα, πολλά από τα οποία θέλουν νοσοκομείο. Καθώς έχει διαλυθεί η πρόνοια, βλέπουμε πια διαλυμένους ανθρώπους που δεν έχουν πουθενά να κρατηθούν. Και πάνω σ’ αυτά προστίθεται η διάλυση των δομών υγείας. Παρόλο που πολλοί επαγγελματίες γιατροί καταβάλλουν υπερπροσπάθεια, υπάρχει διοικητικό πρόβλημα και επικρατεί παράλυση. Βγαίνει ένας άνθρωπος από ψυχιατρικό νοσοκομείο και δεν υπάρχει συνέχεια. Δεν θα έπρεπε να τον παρακολουθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες; Πώς ορίζεται η επείγουσα κατάσταση που ανακοίνωσε με στόμφο ο υπουργός; Μια έγκυος με ψυχωσική συνδρομή είναι επείγουσα κατάσταση ή όχι; Κι αν είναι, πώς τη διώχνει κανείς από το νοσοκομείο; Το Εθνικό Κέντρο Αμεσης Βοήθειας πού είναι; Δεν έπρεπε να είναι διασυνδεδεμένο με τις κοινωνικές υπηρεσίες των νοσοκομείων; Πώς θα προσανατολιστούν αυτοί οι άνθρωποι στις δομές; Με ποιον θα συνεννοηθούν, ποιος θα τους δεχτεί βρόμικους και εξαθλιωμένους;» λέει ο Ν. Κανάκης.

Οι Γιατροί του Κόσμου ετοιμάζονται να ξεκινήσουν μια πρωτοβουλία για την προστασία των εγκύων. Προτείνουν να δίνεται στις άπορες εγκύους μια προσωρινή κάρτα απορίας για δώδεκα μήνες, έξι πριν από τη γέννα και έξι μετά. Με ταχείες διαδικασίες, καθώς η εγκυμοσύνη είναι επείγον περιστατικό που δεν μπορεί να περιμένει.

Θύτες και θύματα

«Το κόστος είναι πολύ μικρότερο από το να παρουσιαστεί ένα παιδί με προβλήματα που θα το συνοδεύουν μια ζωή εξαιτίας της απουσίας προγεννητικού ελέγχου. Επειτα φεύγει από το μαιευτήριο μια γυναίκα και κανείς δεν τη ρωτάει αν έχει γάλα να δώσει στα παιδιά της. Δεν υπάρχει μια μαία, όπως υπάρχει σε όλο τον κόσμο, να πάει στο σπίτι να δει: ξέρει να φροντίζει το μωρό; Ξέρει να το θηλάζει; Εχει νερό στο σπίτι;

Αν υπήρχε συστηματική φροντίδα από την αρχή, που θα εξασφάλιζε στις γυναίκες γάλα, τρόφιμα και ιατρική φροντίδα, θα λύνονταν πολλά προβλήματα. Είναι απείρως προτιμότερο να δούμε σ’αυτούς τους ανθρώπους το θύμα, παρά να φτάσουμε στο σημείο να δημιουργήσουμε ένα θύτη» λέει ο Ν. Κανάκης.