Σύμφωνο συμβίωσης μέσω ληξιαρχείου / Αποψη ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΧΑΤΖΗΣ: Πολύ λίγο, πολύ αργά

Με μικρές αλλαγές κατατέθηκε στη Βουλή το Νομοσχέδιο για το Σύμφωνο Συμβίωσης, για τον σαφέστερο προσδιορισμό του ρατσιστικού εγκλήματος, τον τυποκτόνο Νόμο που εξουθένωνε οικονομικά δημοσιογράφους (και κυρίως την ελευθεροτυπία) και τέλος για τις αλλαγές σε ζητήματα που αφορούν ποινικές διατάξεις.

■ Από το ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας τους θα πρέπει να περνούν και τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης. Το υπουργείο Δικαιοσύνης έλαβε υπόψη του τις σχετικές παρατηρήσεις κατά τη δημόσια διαβούλευση και στο νομοσχέδιο προβλέπεται πλέον πως η ισχύς του συμφώνου δεν αρχίζει με την υπογραφή του συμβολαιογραφικού εγγράφου, αλλά με την κατάθεση αντιγράφου του στο ληξιαρχείο. Ετσι, το Σύμφωνο αναβαθμίζεται και τυπικά από ένα ιδιωτικό συμφωνητικό σε μια πράξη επικυρωμένη από το κράτος που αποδίδει καθεστώς οικογένειας στους δύο συντρόφους.

Αυτή είναι άλλωστε η μεγάλη καινοτομία του νομοσχεδίου, μαζί με την άρση της διάκρισης του σημερινού νόμου που αποκλείει τα ομόφυλα ζευγάρια από το σύμφωνο συμβίωσης, μια παγκόσμια πρωτοτυπία που έφερε την καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Είναι η πρώτη φορά που αναγνωρίζονται νομικά οι σχέσεις των ομόφυλων ζευγαριών στην Ελλάδα, και μάλιστα σαν οικογενειακές. Η μεγάλη διαφορά βρίσκεται στο θέμα των παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών. Το υπουργείο Δικαιοσύνης δεν συμπεριέλαβε τη ρύθμιση για τη γονική επιμέλεια, που πρότεινε ο Συνήγορος του Πολίτη.

■ Προβλέπεται χωρίς αλλαγές η συγκρότηση και συγκεκριμένη στελέχωση από όλους τους συναφείς κρατικούς θεσμούς και τις θεσμοθετημένες ανεξάρτητες αρχές του Εθνικού Συμβουλίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας με αρμοδιότητες τον σχεδιασμό πολιτικών πρόληψης, την επίβλεψη εφαρμογής της νομοθεσίας και την προώθηση/συντονισμό της δράσης των εμπλεκόμενων αυτών φορέων.

Ορίζονται τα χαρακτηριστικά του ρατσιστικού εγκλήματος και τροποποιούνται ζητήματα ποινών (αυξάνονται τα κατώτατα όρια). Τιμωρούνται ακόμα οι ρατσιστικές εξαιρέσεις από παντός είδους προσφορές για κοινωνικές υπηρεσίες.

■ Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές σε ποινικές διατάξεις, θεσπίζονται μέτρα και προϋποθέσεις κατ΄ οίκον έκτισης ποινής για εργαζόμενες μητέρες. Διευκρινίζονται περαιτέρω οι διατάξεις που αφορούν σε κράτηση ανηλίκων στην περίπτωση κακουργημάτων που σε ενήλικο θα επέφεραν ποινή ισοβίων. Δίνεται η δυνατότητα στα δικαστήρια να απαλλάσσουν τον/τους «δράστη/ες» που για παράδειγμα παρακώλυσε/αν συγκοινωνίες αν αυτό έγινε για την προάσπιση μείζονος κοινωνικού συμφέροντος.

Προβλέπονται διευκολύνσεις στη μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές, αλλά και ευρύτερη γεωγραφικά εφαρμογή της ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Τέλος, για τη δυνατότητα φοίτησης κρατουμένων αρμόδιο να κρίνει είναι το δικαστικό συμβούλιο των φυλακών. Ευεργετικά μέτρα προβλέπονται για τους ασθενείς κρατουμένους σε ό,τι αφορά την ιατρική τους περίθαλψη, ενώ υπάρχει διάταξη για την επανεξέταση αναπηρίας εάν αυτή διαπιστωθεί ότι είναι πρόσκαιρη.

■ Στις αλλαγές στον τυποκτόνο Νόμο, προβλέπεται κατάργηση των κατώτατων χρηματικών ορίων στις αγωγές, αλλά και βαθμίδες στον ορισμό της βλάβης, της έντασης της προσβολής και των συνεπειών για τον ενάγοντα και κυρίως η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των διαδίκων. Προβλέπεται ακόμη εξωδικαστικός συμβιβασμός με επανόρθωση.

ΠΑΣΟΚ – ΠΟΤΑΜΙ – ΔΗΜΑΡ

Λένε ναι μεν, αλλά…

Το ΠΑΣΟΚ καλωσόρισε μεν με θερμά λόγια το νομοσχέδιο για το Σύμφωνο αλλά επισημαίνει ότι “η διαδικασία συζήτησης και ψήφισης του νομοσχεδίου θα είναι μια ευκαιρία για το ΣΥΡΙΖΑ να ρίξει προοδευτική στάχτη στα μάτια των ψηφοφόρων του και να αποπροσανατολίσει από τη γενική εικόνα της συνεργασίας του με την ακροδεξιά του Πάνου και των άλλων Καμμένων”.

Στο ίδιο πνεύμα καλωσορίσματος βρίσκεται και η ανακοίνωση της ΔΗΜΑΡ που διακατέχεται από την απορία για το τι θα πράξουν οι σύμμαχοι της κυβέρνησης.

Το Ποτάμι υποστηρίζει ότι πρόκειται για σημαντικό πρώτο βήμα προς τον εξευρωπαϊσμό του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου της χώρας μας”. Επισημαίνει όμως την απροθυμία και τη σιωπή του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα της ρύθμισης σχέσεων πολιτείας -εκκλησίας.

πηγή: efsyn.gr

Από το 2001 μέχρι σήμερα ο πολιτικός γάμος των ομόφυλων ζευγαριών αναγνωρίστηκε από χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, αλλά επίσης η Ισπανία και η Πορτογαλία. Δεν αναγνωρίστηκε μόνο στην Ευρώπη αλλά στη Βόρεια (Καναδάς, ΗΠΑ) και τη Λατινική Αμερική (Μεξικό, Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη), στη Νέα Ζηλανδία και στη Νότια Αφρική. Πολλές άλλες χώρες ετοιμάζονται να τον αναγνωρίσουν, όπως η Αυστραλία και η Σλοβενία.

Η Ελλάδα δεν είναι μέσα σ’ αυτές. Για την ακρίβεια, στην Ελλάδα δεν έχει επεκταθεί ακόμα ούτε το σύμφωνο συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια. Εάν ψηφιστεί το νομοσχέδιο που μόλις κατατέθηκε, η χώρα μας θα πάψει απλώς να είναι σε ακόμα έναν τομέα μια θλιβερή ντροπιαστική εξαίρεση. Βέβαια αυτό που θα επιτευχθεί δεν έρχεται μόνο πολύ αργά, είναι και πολύ λίγο.

 Διότι η παγκόσμια τάση τα τελευταία χρόνια, σε όλες τις θεσμικά ώριμες φιλελεύθερες δημοκρατίες είναι η αναγνώριση πολιτικού γάμου. Δυστυχώς στην Ελλάδα σχεδόν κανείς δεν τολμά να το θέσει ως προτεραιότητα. Ακόμη και τώρα, που το σύμφωνο συμβίωσης πρόκειται να αναγνωριστεί με τόσο μεγάλη καθυστέρηση, συνεχίζονται οι αντιδράσεις. Πολλά από όσα έχουν γραφτεί και ακουστεί τελευταία μάς θυμίζουν πόσο λίγο απέχουν από τον Μεσαίωνα κάποιοι ελληνικοί θεσμοί.

Είναι κρίμα να μην πρωταγωνιστεί η Ελλάδα στο ζήτημα αυτό δεδομένου ότι από το 1983 και μετά το ελληνικό οικογενειακό δίκαιο παρακολούθησε τις διεθνείς εξελίξεις και σε πολλά ζητήματα ο Ελληνας νομοθέτης έκανε σαφώς προοδευτικές επιλογές. Αλλά στο ζήτημα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών θα παραμείνουμε ουραγοί και απ’ ό,τι φαίνεται για πολλά χρόνια. Γιατί είναι τόσο σημαντικός ο γάμος, αν έχει επεκταθεί στα ομόφυλα ζευγάρια το σύμφωνο συμβίωσης; Για έναν απλό λόγο. Διότι μόνο η αναγνώριση του πολιτικού γάμου είναι συμβατή με την ισονομία και την ισοπολιτεία που καθιερώνει το Σύνταγμα στο άρθρο 4. Ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από τον θεσμό του γάμου δεν παραβιάζει όμως μόνο το Σύνταγμα. Παραβιάζει τις βασικές αρχές του σύγχρονου Κράτους Δικαίου, όπως αυτές οι αρχές διαμορφώνονται στον 21ο αιώνα.

* Ο κ. Αριστείδης Χατζής είναι αναπλ. καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Έντυπη