Είμαι η Στελλα , είμαι μέλος της ομάδας «Οικογένειες Ουράνιο Τόξο» Οι Οικογένειες Ουράνιο Τόξο είναι μια αυτοδιαχειριζόμενη ομάδα LGBTQ (και όχι μόνο) γονέων., μια ομάδα-κοινότητα που λειτουργεί υποστηρικτικά, τροφοδοτώντας και πραγματώνοντας την ουσιαστική αλληλεγγύη
Η πατριαρχική κοινωνία δεν αφήνει και πολλά περιθώρια να δημιουργηθούν οικογένειες σαν τις δικές μας και πολύ περισσότερο να ζήσουν τη οικογενειακή ζωή χωρίς στιγματισμούς και χωρίς να ασκείται πάνω σε μας και στα παιδιά μας κάθε είδους βία και κάθε είδους κοινωνικός αποκλεισμός.
.
Στην ομάδα μας υπάρχουν γυναίκες που ως μικρά κορίτσια έτρωγαν ξύλο από τον πάτερ –φαμίλια αρχηγό της οικογένειά τους «για να στρώσουν και να γυρίσουν στον ίσιο δρόμο» της ετεροκανονικότητας, υπάρχουν γυναίκες που βιάστηκαν για να τιμωρηθούν γιατί δεν επιλέγουν άντρες ως συντρόφους, υπάρχουν γυναίκες που καθημερινά αντιμετωπίζουν την βία ως έκφραση άσκησης εξουσίας του αρσενικού εργοδότη-αφέντη και συχνά δεν τολμούν να αντισταθούν για να συνεχίσουν να εργάζονται και να μπορούν να εξασφαλίσουν τροφή και στέγη για τα παιδιά τους, υπάρχουν γυναίκες που τα παιδιά τους προέρχονται από προηγούμενους ετεροκανονικούς γάμους και ζουν με το φόβο της άρνησης καταβολής της διατροφής και του δημόσιου διασυρμού σε δικαστικές αίθουσες για την επιμέλεια των παιδιών, υπάρχουν τρανς γυναίκες που επαναπροσδιόρισαν το φύλο τους και το κοινωνικό τους περιβάλλον δεν τις συγχωρεί που επέλεξαν το αδύναμο γυναικείο φύλο αντί για το δυνατό αντρικό που η φύση τους είχε χαρίσει, υπάρχουν γυναίκες που το ιατρικό κατεστημένο των δημόσιων νοσοκομείων τους αρνείται την πρόσβαση σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γιατί είναι λεσβίες και πρέπει να καταφύγουν σε πανάκριβα ιδιωτικά ιατρικά κέντρα αν θέλουν να γίνουν μητέρες, υπάρχουν γυναίκες που τους ασκήθηκε τόση λεκτική, οικονομική και κοινωνική βία εξαιτίας του φύλου τους και της σεξουαλικής τους ταυτότητας που έφτασαν ως τα όρια της αυτοκτονίας, και κλείνοντας τον μακρύ κατάλογο στην ομάδα μας υπήρξε γυναίκα που τελικά αυτοκτόνησε
.
Γνωρίζουμε τη βία πολύ καλά , την έχουμε βιώσει στο πετσί μας και θέλουμε με κάθε τρόπο να την κρατήσουμε έξω από τα σπίτια μας και τις οικογένειές μας.Ως γονείς μας έχει απασχολήσει πολύ το ζήτημα της βίας και ειδικότερα το ζήτημα της έμφυλης βίας καθώς και ο τρόπος που οφείλουμε να παρέμβουμε ώστε τα παιδιά μας να μην αναπαράγουν τα στερεότυπα των έμφυλων ταυτοτήτων που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθούν βίαιες συμπεριφορές κατά των γυναικών.
Τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε μια κοινωνία που ενθαρρύνει το σεξισμό και τη βία που αυτός παράγει, στο σχολείο, στα ΜΜΕ, στις φιλικές τους συναναστροφές βομβαρδίζονται συνεχώς από σεξιστικές αντιλήψεις κι εμείς οφείλουμε κάθε στιγμή να βρίσκουμε εκείνες τις δικλείδες ασφαλείας ώστε αυτές οι αντιλήψεις να μην καταγραφούν μέσα τους ως ανεκτές, αναγκαίες και φυσικές
.
Η εξάλειψη του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών είναι ευθύνη αλλά και υποχρέωση όλων μας. Η βία αυτή αναπαράγεται από την κοινωνική ανοχή και τις στερεότυπες αντιλήψεις για τα φύλα. Όσο πιο ανεκτικό είναι το περιβάλλον στην έμφυλη βία, τόσο μεγαλύτερη και η εξάπλωσή της. Για το λόγο αυτό μέσα στις οικογένειές μας δεν δείχνουμε καμιά ανοχή . Ταυτόχρονα προσπαθούμε να δείξουμε στα παιδιά μας ανεξάρτητα από το αν είναι αγόρια ή κορίτσια ότι η έμφυλη βία δεν είναι ζήτημα μόνο των γυναικών, αλλά και των ανδρών.
Στο βαθμό, που οι έμφυλες ταυτότητες είναι κοινωνικο-πολιτισμικές κατασκευές, υπάρχουν δυνατότητες αλλαγής και ανατροπής τους. Πιστεύουμε ότι απαραίτητο στοιχείο στη πορεία για την ισότητα είναι η προώθηση μιας νέας αντίληψης για τον ανδρισμό, τις ανδρικές ταυτότητες και τους ανδρικούς ρόλους –θέμα που συνδέεται άμεσα με τη βία
.
Η προσπάθειά μας αυτή ξεκινά από μικρά απλά καθημερινά γεγονότα, εκφράσεις, στάσεις που ενισχύουν την ιδέα της ανισότητας των φύλων και της δυνατότητας των ανδρών να ασκούν βία ενάντια στις γυναίκες χωρίς δεύτερη σκέψη κι εμείς πρέπει να έχουμε τις κεραίες μας ανοιχτές ώστε να μην περνούν απαρατήρητα και να καταγράφονται στις συνειδήσεις των παιδιών μας.
Κάνουμε τον αγώνα μας καθημερινά και παντού, στην παιδική χαρά όπου κάποιος γονιός λέει με χαμόγελο όταν μικρά αγόρια αντιδρούν βίαια “έλα μωρέ, αγοράκια είναι” γιατί ξέρουμε ότι τέτοιες εκφράσεις αντανακλούν ένα πλήθος πεποιθήσεων που σχετίζονται με τις σχέσεις ιεραρχίας βασισμένες στο φύλο και που καλλιεργούν ύπουλα την βία υποβιβάζοντας τα κορίτσια και τις γυναίκες.
Αντιδρούμε όταν γιαγιάδες και παππούδες αποκαλούν τους γιούς μας «παλικάρια» και «λεβέντες» και τις κόρες μας «πριγκίπισσες» και «κουκλίτσες» Τα στερεότυπα είναι καταστροφικά, βλαβερά, και η εσωτερίκευση των στερεοτύπων είναι απίστευτα εύκολη σε αντίθεση με την προσπάθεια να απαλλαγείς αργότερα από αυτά όταν είναι ήδη εσωτερικευμένα
. Εξετάζουμε συστηματικά τις ιδέες που αναπαράγουμε, και προσέχουμε ιδιαίτερα το τι αγοράζουμε στα παιδιά μας (μουσική, ταινίες, βιβλία, παιχνίδια) Όποτε είναι δυνατόν, προσπαθούμε να αποδομήσουμε τα μηνύματα των προϊόντων που καταναλώνουν τα παιδιά μας και τους μιλάμε ανοιχτά για το σεξισμό, το ρατσισμό και τη βία – αφού έτσι κι αλλιώς για την ώρα είναι φαινόμενα αναπόφευκτα.Ακόμα κι αν διαφωνούμε με ένα βιντεοπαιχνίδι δώρο που τους αγόρασε κάποιος συγγενής συχνά είναι αναπόφευκτο να το χρησιμοποιήσουν και τότε το μόνο που μένει να κάνουμε είναι να τους μάθουμε τους τρόπους να κατανοούν το τι ακριβώς καταναλώνουν
Προσπαθούμε συνεχώς να παρέχουμε εναλλακτικούς τρόπους σκέψης για τα φύλα . που δε βασίζονται στην ιεράρχηση, και συνεπώς, στην υποτίμηση της γυναικείας υπόστασης, που δεν διχοτομούν και δεν ιεραρχούν τις έννοιες του “ανδρικού” και του “γυναικείου”, ώστε να έχουν την ευκαιρία τα παιδιά μας από πολύ νωρίς να τοποθετηθούν υποκειμενικά μέσα σ’ αυτούς,
Μ’ αυτόν τον τρόπο οι κόρες μας και οι γιοί μας μπορούν να διαπραγματευτούν την ολόπλευρη ανάπτυξή τους και να συγκροτήσουν την έμφυλη ταυτότητά τους αμφισβητώντας τα στερεότυπα και τις πρακτικές του ηγεμονικού ανδρισμού και θηλυκότητας, αντιβαίνοντας τις αρχές της έμφυλης ιεράρχησης.
Προσπαθούμε να μεγαλώσουμε κορίτσια που δεν θα σκύβουν το κεφάλι σε κάθε μορφή αντρικής εξουσίας και της βίας που αυτή συνεπάγεται, που δεν θα αποδέχονται σιωπηλά την αντρική κυριαρχία πάνω στα σώματά τους, στις ζωές τους και στις επιλογές τους.
Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τα αγόρια μας να συνειδητοποιήσουν ότι καταπιέζονται εξίσου από τον ετεροσεξισμό, τον ρατσισμό, την βία, την ομοφοβία, τον κοινωνικό αποκλεισμό κ.ά. και ελπίζουμε ότι ως ενήλικοι δεν θα θελήσουν να είναι συνένοχοι στη διατήρησή τους. Ελπίζουμε ότι μεγαλώνουμε αγόρια που αργότερα ως άνδρες θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ταυτότητές τους για να προκαλέσουν ρήγμα στην έμφυλη τάξη πραγμάτων και στον ηγεμονικό ανδρισμό
.
Η πατριαρχεία κάνει εξίσου κακό σε άνδρες και γυναίκες και δεν φοβόμαστε να δείξουμε στα αγόρια που μεγαλώνουμε πως η αρρενωπότητά τους δεν κινδυνεύει εάν κάνουν οτιδήποτε δεν περιλαμβάνεται σε ότι κοινωνικά θεωρείτε αρρενωπό, π.χ. αν κλάψουν ή εκφράσουν συναισθήματα (άλλα εκτός από θυμό), εάν πλύνουν πιάτα ή ράψουν αν παίξουν με παιχνίδια που παραδοσιακά θεωρούνται κοριτσίστικα.
Προσπαθούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να αντιμετωπίζουν με τρόπο κριτικό την ετεροκανονικότητα και με σκέψη κριτική να κατανοούν γιατί η κοινωνία αποδέχεται ως ‘κανονική’ σεξουαλικότητα μόνο την ετεροφυλοφιλία. ως ‘κανονική’ έμφυλη έκφραση μόνο τη κοινωνικά αποδεκτή αρρενωπότητα & θηλυκότητα ως ‘κανονική’ έμφυλη ταυτότητα μόνο εκείνη που συνάδει με το φύλο που αποδίδεται στη γέννα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε και πολλούς συμμάχους σε αυτή την προσπάθεια αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε.
Ενας τρόπος εξευτελισμού των ομοφυλόφιλων ή/και θηλυπρεπών ανδρών που επιστρατεύεται από ετεροκανονικούς bullies είναι η χρήση θηλυκών επιθέτων/αντωνυμιών (''αυτή'', ''κουκλίτσα'', ''πούστρα'') [ή η απόδοση στερεοτυπικών ''γυναικείων'' χαρακτηριστικών/ιδιοτήτων (όπως ότι είναι ''ευαίσθητοι'' ή ''κουτσομπολεύουν'', ''καλλωπίζονται'', είναι ''αδύναμοι/ανυπεράσπιστοι'' κτλ)].
Αυτή η τακτική βασίζεται στην ιδέα ότι ο ομοφυλόφιλος ή/και θηλυπρεπής άνδρας δεν είναι ''άνδρας'' [βάσει ετεροκανονικών προτύπων (που λανθασμένα συσχετίζουν ή/και ταυτίζουν βιολογικό φύλο, κοινωνικό φύλο, έκφραση φύλου και σεξουαλικό προσανατολισμό) αυτός προδίδει--παύει--την ανδροσύνη του είτε με την ομοφυλοφιλία του είτε με τη θηλυπρέπειά του).
Με τη χρήση των θηλυκών επιθέτων/αντωνυμιών παρομοιάζεται με γυναίκα άρα καθίσταται κατώτερος του ''πραγματικού'' άνδρα και μη-άνδρας. Είναι μία βαθιά σεξιστική και, κατά κύριο λόγο, μισογυνιστική τακτική που θεμελιώνεται σε πατριαρχικές κοινωνίες όπου η αρρενωπότητα θεωρείται ως αρετή κι ένδειξη εξουσίας και καθιερώνεται με την 'αρρενωπή' εμφάνιση και συμπεριφορά--ό,τι κι αν σημαίνει 'αρρενωπό'/'πρέπον για τον άνδρα' στην εκάστοτε κατασκευή κοινωνικού φύλου.
Η επανοικειοποίηση της χρήσης αυτών των θηλυκών επιθέτων/αντωνυμιών από μέλη των προσβαλλόμενων ομάδων (ομοφυλόφιλοι άνδρες, γυναίκες, queer, σύμμαχοι/ες, ακτιβιστές/-στριες), ως κομμάτι της φεμινιστικής-αντισεξιστικής γλώσσας, επιδεικνύει επίγνωση αυτού του μηχανισμού--τον αναδεικνύει και ταυτόχρονα τον αντικρούει. Ο χρήστης/στρια/στ@ της αντισεξιστικής γλώσσας συνδηλώνει πως καμία μας δε φοβάται/'ντροπιάζεται' να χαρακτηριστεί με γυναικεία επίθετα αφού το να είσαι γυναίκα/θηλυκός-ή-@ δεν αποτελεί εξευτελιστικό ή κατώτερο status.
Αν ψάχνεις να βρεις μισανδρία (ή ήδη τη φαντάζεσαι between the lines), θα προσπαθήσω τώρα να σε πείσω πως η αντισεξιστική δράση απελευθερώνει τις γυναίκες όσο και τους άνδρες• αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί χώρο για τους υπολοίπους--το Αλλο (i.e., intersex, trans*, genderqueer etc).
Η κατασκευή των κοινωνικών φύλων (τί σημαίνει να είσαι "γυναίκα"/"άνδρας" και όλα τα πρέπει και οι εντάσεις που συνεπάγονται αυτές τις έννοιες) διαφέρει από κοινωνία σε κοινωνία και καταπιέζει τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, οι οποίοι πρέπει μέσα στο πατριαρχικό συγκείμενο:
- να είναι στιβαροί, να μην εκφράζουν ευαισθησίες (βλ. 'τί είσαι; Κανά κοριτσάκι; Καμιά γυναικούλα;' 'Σταμάτα να κλαις!' Οι άνδρες δεν κλαίνε.' κλ).
- να πληρώνουν το λογαριασμό όταν συνοδεύονται από γυναίκα/-ες (σκεπτικό που συνδέεται επίσης με την πατριαρχική έννοια ότι το σεξ και η σεξουαλική απόλαυση αφορά κυρίως ή εξ'ολοκλήρου τον άνδρα κι άρα η γυναίκα πρέπει να δωροδοκηθεί για να 'υποκύψει'/'να του κάνει τη χάρη'--ως εκ τούτου καθιστά τη γυναικεία σεξουαλική ικανοποίηση[/απελευθέρωση] ως κάτι ανύπαρκτο/υποδεέστερο ή, όταν είναι αναπολογητική κι εμφανής, ως κάτι το βρώμικο και ανήθικο (slut shame).
Στην πρώτη θεώρηση, ο άνδρας ''δωροδοκεί''/''πληρώνει'' τη γυναίκα για να καλύψει το γεγονός ότι το σεξ είναι, "εκ προοιμίου" κι "εκ φύσης"[στην ουσία "εκ πατριαρχίας"], λιγότερο απολαυστικό για αυτήν, κάτι το οποίο, φυσικά, έχει ως αποτέλεσμα πολλές αυτοεκπληρούμενες προφητείες--άλλωστε, γιατί να προσπαθήσεις να ικανοποιήσεις μία σύντροφο η οποία "δε δύναται" να απολαύσει το σεξ ισότιμα μ'εσένα ούτως ή άλλως; Well played, patriarchy.).
- να 'βγάζουν περισσότερα λεφτά από τις γυναίκες τους' (συνδέεται με τους άνισους μισθούς και το σεξισμό στην εργασία).
- να 'δουλεύουν σκληρά' και να είναι 'οι κολώνες του σπιτιού' (pass me the dramamine
)- να είναι σκληραγωγημένοι κι αθλητικοί, να κάνουν όλες τις βαριές δουλειές, να κουβαλάνε έπιπλα, ψώνια κτλ.
Η καλλιέργεια αυτού του προτύπου άνδρα θεωρείται άμεσα συνδεδεμένη με το γεγονός ότι οι άνδρες έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής καθώς αρνούνται να προσέξουν τον εαυτό τους--να ανησυχήσουν ('Αυτά είναι για τις γυναίκες', 'Πώς κάνεις έτσι σαν γυναικούλα' κτλ) και να πάνε στη γιατρό. Και η καταπίεση των συναισθημάτων τους (αυτό που η κοινωνία θεωρεί τη 'θηλυκή τους πλευρά' κι άρα υποδεέστερη, καταδικαστέα) τους κάνει πιο επιρρεπείς στην κατάχρηση, τη βία, τις μη διαγνωσμένες ψυχικές ασθένειες κ.ο.κ.
Το να μη θεωρούμε προσβλητικά τα γυναικεία επίθετα είναι μία φεμινιστική/queer πράξη αλληλεγγύης και κατανόησης. Υπέρ των γυναικών, υπέρ των ανδρών κάθε σεξουαλικού προσανατολισμού αλλά και όλων των υπολοίπων.
Θα συνεχίσω να αποκαλώ ανθρώπους με θηλυκά επίθετα. Κι αν το βρίσκουν ενοχλητικό, είτε γιατί μπορεί να τους 'περάσουν για αδερφές' (ομοφοβία), είτε γιατί το να είσαι γυναίκα είναι προσβλητικό (μισογυνισμός), τότε θα τους εξηγώ τα παραπάνω. Κι αν συνεχίζει να τους ενοχλεί, μπορεί κάποια στιγμή στο μέλλον να αναθεωρήσουν ή να θέλουν να μάθουν περισσότερα.
Εγώ θα συνεχίζω να τις καλιαρντεύω• δε βρίσκω πώς κάποια μπορεί--αφού έχει λάβει εξηγήσεις--να προσβληθεί από την αντισεξιστική γλώσσα, και η χρήση της σίγουρα βάζει τις ανθρώπους σε σκέψεις και στέκεται αφορμή για μία χρήσιμη συζήτηση: δημιουργεί ορατότητα και επικαιροποιεί το θέμα. Εκτός αν πιστεύεις ότι το να είναι κάποιος/α/@ θηλυκός ή γυναίκα είναι προσβολή.
Ελίζα Γκορόγια
http://goroyesque.blogspot.co.uk/2013/12/blog-post_13.html
Στον αστερισμό του σεξισμού
του Δήμου Χλωπτσιούδη
Οι εκπαιδευτικοί θεσμοί (αναλυτικά προγράμματα, διδακτικά βιβλία, διδακτική ύλη) διαμορφώνουν ιδεολογικά το παιδί και το εντάσσουν το στην κοινωνία, μυώντας το στις εκάστοτε κυρίαρχες κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες. Μέσα στο χώρο και στο χρόνο της τάξης, τα βιβλία αυτά χρησιμεύουν στα παιδιά, ανάμεσα σε άλλα, ως βοηθήματα της σκέψης, της ανάπτυξης στάσεων και της αντίληψης για την κοινωνία μέσα στην οποία ζουν (Αναγνωστόπουλος).
Έτσι, το σχολείο ως χώρος κοινωνικοποίησης αναπαράγει μεταξύ άλλων και τα κυρίαρχα σεξιστικά στερεότυπα. Πολλές οι έρευνες αποδεικνύουν ότι το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί φορέα διαφοροποιημένης κοινωνικοποίησης αγοριών και κοριτσιών. Διαπιστώνεται ότι στη δεύτερη δεκαετία του ΚΑ΄ αιώνα το σχολείο είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση και την ενίσχυση των στερεοτύπων.
Στο πολιτιστικό του πλαίσιο δημιουργεί τις βάσεις -αν όχι καθορίζει- των έμφυλων ταυτοτήτων και διακρίσεων που καταγράφονται στο σύνολο της κοινωνίας. Ωστόσο, αυτές δεν έρχονται ως απόρροια των κοινωνικών παραστάσεων και προβολών μόνο, αλλά και μέσα από το φανερό και κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα. Η έμφυλη διαφορά τονίζεται και υπενθυμίζεται συνεχώς στα παιδιά στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού θεσμού και όλη η παιδευτική διαδικασία επηρεάζεται απ’ αυτήν. Το σχολείο ως χώρος αλληλεπίδρασης χτίστηκε πάνω σε πλήθος έμφυλων συμβολικών αντιθέσεων και σε μία ιδεολογία της διαφοράς, που εδραιώνει και την ιεράρχηση ανώτερος – κατώτερη» (Delamont, 1990).
Το εκπαιδευτικό σύστημα αντί να αντικρούει τα υπάρχοντα στερεότυπα, συχνά τα διατηρεί ή επιτρέπει τα παιδιά να στέκουν αδιάφορα. Η απουσία μιας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής πολιτικής για την ισότητα και τους κοινωνικούς διαχωρισμούς, για σεβασμό στη διαφορετικότητα και για την καλλιέργεια μιας συνείδησης ότι η ποικιλία αποτελεί φυσική επιλογή, αφήνει τα σημάδια της και στην αναπαραγωγή σεξιστικών αντιλήψεων.
Ακόμα και η απουσία ενός πολυετούς διδακτικού αντικειμένου για το ανθρώπινο σώμα (σεξουαλική αγωγή, υγιεινή και πρόληψη, παράνομη και νόμιμη ουσιοεξάρτηση), κάνει το σώμα να μοιάζει με ένα αντικείμενο ξένο προς το μαθητή. Έτσι, όμως το παιδί αντιλαμβάνεται το φύλο του ως ταυτότητα που το διαφοροποιεί, ταυτίζεται μαζί του και συμπεριφέρεται με την έμφυλη ασυμμετρία που καταγράφεται στην κοινωνία και την οικογένεια. Και το σχολείο, παύει να αποτελεί τον προνομιακό χώρο διάπλασης συνειδήσεων που σέβονται τη διαφορετικότητα.
Σύμφωνα με το ελληνικό σχολείο η γυναίκα παραμένει ο κορμός της οικογένειας, και η βασικά υπεύθυνη για τη διαχείριση της οικίας. Ακόμα και ο λανθάνων σεξουαλισμός ότι η ιδανική οικογένεια έχει πατέρα και μητέρα, με την εμμονή ότι υπάρχει ιδανική οικογένεια με συγκεκριμένα ἐμφυλα χαρακτηριστικά, συντηρεί σεξουαλικά στερεότυπα και έμφυλες στερεοτυπικές ταυτότητες.
Η γλώσσα όπως καλλιεργείται στο σχολείο συμβάλλει στην παγίωση προκαταλήψεων και στη διαιώνιση στερεοτύπων για τα δύο φύλα και μάλιστα με διπλή μορφή. Από τη μια έχουν αποτυπωθεί στο γλωσσικό σύστημα οι κοινωνικές διακρίσεις και από την άλλη η γλώσσα χρησιμοποιείται ως φορέας κάποιας ιδεολογίας. Τα στερεότυπα για τους ρόλους των δύο φύλων περνούν και μέσα στα σχολικά βιβλία (Κανταρτζή, 1991). Και η συμπεριφορά του κάθε φύλου είναι περισσότερο αποτέλεσμα ποικίλων κοινωνικο-πολιτιστικών επιδράσεων, παρά βιολογικών παραγόντων. Τα σχολικό περιβάλλον και τα εγχειρίδια με τις αντιλήψεις –κρυφές και φανερές- που καλλιεργούν επηρεάζουν άμεσα τις ιδέες κάθε ατόμου για το άλλο φύλο, κι άρα και τις διαφυλικές σχέσεις (Μπωβουάρ, 1979).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά τη βελτίωση της επίδοσης των κοριτσιών, η αντιμετώπιση που δέχονται στο σχολείο, οι απόψεις και η ερμηνεία της συμπεριφοράς τους από τους/τις εκπαιδευτικούς ελάχιστα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Ομοίως και η συμπεριφορά των αγοριών. Οι λεκτικές παρεμβάσεις κοριτσιών ερμηνεύονται ως επιθετική συμπεριφορά και αποθαρρύνονται ή υποτιμούνται, ενώ αντίστοιχες συμπεριφορές από αγόρια αντιμετωπίζονται ως κάτι φυσικό, ακόμα κι όταν χαρακτηρίζεται μαγκιά. Αναλόγως, η απουσία σεξουαλικής αγωγής συνδέει την ειρωνεία και το περιπαιχτικό ύφος οδηγεί στη δημιουργία φαλλοκρατικής ταυτότητας για τα αγόρια. Άραγε πόσο σύνηθες να κάθονται αγόρια και κορίτσια στο ίδιο θρανίο;
Και ενώ το σχολείο δημιουργεί έμφυλη ταυτότητα, προσποιείται ότι δεν το πράττει μέσα από ευκαιριακά κηρύγματα για ισότητα δικαιωμάτων (ουχί ευκαιριών) μεταξύ των ατόμων, χωρίς να προσεγγίζει το φύλο ή την κοινωνική τους προέλευση. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι οι επιλογές σε Πανεπιστημιακές Σχολές συνάδουν απολύτως με τον παραδοσιακό ρόλο που αποδίδεται σε γυναίκες και άνδρες.
Και η αντι-σεξιστική εκπαιδευτική κατεύθυνση συνδέεται άμεσα με την ανάγκη για εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σχολείο το φεμινιστικό κίνημα και όλα τα ζητήματα που αφορούν τη χειραφέτηση των γυναικών μπαίνουν τόσο επιφανειακά όπως και κάθε άλλο ζήτημα που αφορά τη ζωή και την αυτοδιάθεση των ατόμων. Και φυσικά η απαίτηση για αναφορές στις κατώτερες αμοιβές των γυναικών και την αυξημένη ανεργία, χαρακτηρίζεται ως ουτοπική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχολείο αναπαράγει το σύνολο σχεδόν των ανδρικών αξιών στα αναλυτικά προγράμματα και στους τρόπους αναζήτησης των πηγών της γνώσης. Την ίδια στιγμή δεν παρέχονται εναλλακτικές θεωρήσεις και προτεινόμενοι ρόλοι για το ρόλο των δύο φύλων ούτε προτρέπονται οι μαθητές να αμφισβητήσουν τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του φύλου τους (μέσα από το διάλογο ή τη δόμηση ενός κειμένου) ώστε να είναι ευκολότερη η έμφυλη συμμετρία.
Καθώς, λοιπόν, ο ανδρισμός και η θηλυκότητα αποτελούν κοινωνικές κατασκευές και εξαρτώνται από το πλαίσιο αναφοράς τους οφείλουν να αμφισβητηθούν και να αναδομηθούν. Τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του φύλου και η σεξουαλικότητα δεν είναι δεδομένα και αυτονόητα, το σχολείο ως θεσμός αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα πολιτισμικά πλαίσια μέσα στο οποίο δομούνται και αναπαράγονται οι έμφυλες και σεξουαλικές ταυτότητες των μαθητών/μαθητριών.
Αυτή η τακτική βασίζεται στην ιδέα ότι ο ομοφυλόφιλος ή/και θηλυπρεπής άνδρας δεν είναι ''άνδρας'' [βάσει ετεροκανονικών προτύπων (που λανθασμένα συσχετίζουν ή/και ταυτίζουν βιολογικό φύλο, κοινωνικό φύλο, έκφραση φύλου και σεξουαλικό προσανατολισμό) αυτός προδίδει--παύει--την ανδροσύνη του είτε με την ομοφυλοφιλία του είτε με τη θηλυπρέπειά του).
Με τη χρήση των θηλυκών επιθέτων/αντωνυμιών παρομοιάζεται με γυναίκα άρα καθίσταται κατώτερος του ''πραγματικού'' άνδρα και μη-άνδρας. Είναι μία βαθιά σεξιστική και, κατά κύριο λόγο, μισογυνιστική τακτική που θεμελιώνεται σε πατριαρχικές κοινωνίες όπου η αρρενωπότητα θεωρείται ως αρετή κι ένδειξη εξουσίας και καθιερώνεται με την 'αρρενωπή' εμφάνιση και συμπεριφορά--ό,τι κι αν σημαίνει 'αρρενωπό'/'πρέπον για τον άνδρα' στην εκάστοτε κατασκευή κοινωνικού φύλου.
Η επανοικειοποίηση της χρήσης αυτών των θηλυκών επιθέτων/αντωνυμιών από μέλη των προσβαλλόμενων ομάδων (ομοφυλόφιλοι άνδρες, γυναίκες, queer, σύμμαχοι/ες, ακτιβιστές/-στριες), ως κομμάτι της φεμινιστικής-αντισεξιστικής γλώσσας, επιδεικνύει επίγνωση αυτού του μηχανισμού--τον αναδεικνύει και ταυτόχρονα τον αντικρούει. Ο χρήστης/στρια/στ@ της αντισεξιστικής γλώσσας συνδηλώνει πως καμία μας δε φοβάται/'ντροπιάζεται' να χαρακτηριστεί με γυναικεία επίθετα αφού το να είσαι γυναίκα/θηλυκός-ή-@ δεν αποτελεί εξευτελιστικό ή κατώτερο status.
Αν ψάχνεις να βρεις μισανδρία (ή ήδη τη φαντάζεσαι between the lines), θα προσπαθήσω τώρα να σε πείσω πως η αντισεξιστική δράση απελευθερώνει τις γυναίκες όσο και τους άνδρες• αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί χώρο για τους υπολοίπους--το Αλλο (i.e., intersex, trans*, genderqueer etc).
Η κατασκευή των κοινωνικών φύλων (τί σημαίνει να είσαι "γυναίκα"/"άνδρας" και όλα τα πρέπει και οι εντάσεις που συνεπάγονται αυτές τις έννοιες) διαφέρει από κοινωνία σε κοινωνία και καταπιέζει τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, οι οποίοι πρέπει μέσα στο πατριαρχικό συγκείμενο:
- να είναι στιβαροί, να μην εκφράζουν ευαισθησίες (βλ. 'τί είσαι; Κανά κοριτσάκι; Καμιά γυναικούλα;' 'Σταμάτα να κλαις!' Οι άνδρες δεν κλαίνε.' κλ).
- να πληρώνουν το λογαριασμό όταν συνοδεύονται από γυναίκα/-ες (σκεπτικό που συνδέεται επίσης με την πατριαρχική έννοια ότι το σεξ και η σεξουαλική απόλαυση αφορά κυρίως ή εξ'ολοκλήρου τον άνδρα κι άρα η γυναίκα πρέπει να δωροδοκηθεί για να 'υποκύψει'/'να του κάνει τη χάρη'--ως εκ τούτου καθιστά τη γυναικεία σεξουαλική ικανοποίηση[/απελευθέρωση] ως κάτι ανύπαρκτο/υποδεέστερο ή, όταν είναι αναπολογητική κι εμφανής, ως κάτι το βρώμικο και ανήθικο (slut shame).
Στην πρώτη θεώρηση, ο άνδρας ''δωροδοκεί''/''πληρώνει'' τη γυναίκα για να καλύψει το γεγονός ότι το σεξ είναι, "εκ προοιμίου" κι "εκ φύσης"[στην ουσία "εκ πατριαρχίας"], λιγότερο απολαυστικό για αυτήν, κάτι το οποίο, φυσικά, έχει ως αποτέλεσμα πολλές αυτοεκπληρούμενες προφητείες--άλλωστε, γιατί να προσπαθήσεις να ικανοποιήσεις μία σύντροφο η οποία "δε δύναται" να απολαύσει το σεξ ισότιμα μ'εσένα ούτως ή άλλως; Well played, patriarchy.).
- να 'βγάζουν περισσότερα λεφτά από τις γυναίκες τους' (συνδέεται με τους άνισους μισθούς και το σεξισμό στην εργασία).
- να 'δουλεύουν σκληρά' και να είναι 'οι κολώνες του σπιτιού' (pass me the dramamine
)- να είναι σκληραγωγημένοι κι αθλητικοί, να κάνουν όλες τις βαριές δουλειές, να κουβαλάνε έπιπλα, ψώνια κτλ.
Η καλλιέργεια αυτού του προτύπου άνδρα θεωρείται άμεσα συνδεδεμένη με το γεγονός ότι οι άνδρες έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής καθώς αρνούνται να προσέξουν τον εαυτό τους--να ανησυχήσουν ('Αυτά είναι για τις γυναίκες', 'Πώς κάνεις έτσι σαν γυναικούλα' κτλ) και να πάνε στη γιατρό. Και η καταπίεση των συναισθημάτων τους (αυτό που η κοινωνία θεωρεί τη 'θηλυκή τους πλευρά' κι άρα υποδεέστερη, καταδικαστέα) τους κάνει πιο επιρρεπείς στην κατάχρηση, τη βία, τις μη διαγνωσμένες ψυχικές ασθένειες κ.ο.κ.
Το να μη θεωρούμε προσβλητικά τα γυναικεία επίθετα είναι μία φεμινιστική/queer πράξη αλληλεγγύης και κατανόησης. Υπέρ των γυναικών, υπέρ των ανδρών κάθε σεξουαλικού προσανατολισμού αλλά και όλων των υπολοίπων.
Θα συνεχίσω να αποκαλώ ανθρώπους με θηλυκά επίθετα. Κι αν το βρίσκουν ενοχλητικό, είτε γιατί μπορεί να τους 'περάσουν για αδερφές' (ομοφοβία), είτε γιατί το να είσαι γυναίκα είναι προσβλητικό (μισογυνισμός), τότε θα τους εξηγώ τα παραπάνω. Κι αν συνεχίζει να τους ενοχλεί, μπορεί κάποια στιγμή στο μέλλον να αναθεωρήσουν ή να θέλουν να μάθουν περισσότερα.
Εγώ θα συνεχίζω να τις καλιαρντεύω• δε βρίσκω πώς κάποια μπορεί--αφού έχει λάβει εξηγήσεις--να προσβληθεί από την αντισεξιστική γλώσσα, και η χρήση της σίγουρα βάζει τις ανθρώπους σε σκέψεις και στέκεται αφορμή για μία χρήσιμη συζήτηση: δημιουργεί ορατότητα και επικαιροποιεί το θέμα. Εκτός αν πιστεύεις ότι το να είναι κάποιος/α/@ θηλυκός ή γυναίκα είναι προσβολή.
Ελίζα Γκορόγια
http://goroyesque.blogspot.co.uk/2013/12/blog-post_13.html
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Εδώ σχολιάζεις εσύ - Comment Here
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.