«Ο ρατσισμός δεν είναι μεταφυσική έννοια...»

Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΛΙΝΑΡΔΟΥ g.linardou@eleftherotypia.net

 Δεν ξέρω τι ισχύει στην πολιτική ζωή του τόπου, αλλά στην κοινωνία η συζήτηση με ένα «μεταλλαγμένο», «τρανσέξουαλ» ον -κατά την επικρατούσα κομματική φρασεολογία των ημερών- έχει σημασία...

 Η Μαρίνα Γαλανού είναι πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών. Από την ιστορία της προσπαθώ να καταλάβω εάν «μεταλλάσσεται» ένας άνθρωπος και τι σημαίνει «τρανσέξουαλ». Δεν συναντώ μια αλλόκοτη καφκική φιγούρα ούτε ένα ον με φτερά και όψη ζωυφίου, αλλά έναν άνθρωπο του οποίου η λογική σκέψη αποτελεί εχέγγυο για μια ενδιαφέρουσα συζήτηση.

* Τι σημαίνει διεμφυλικός;

- Είναι η ελληνική μετάφραση του όρου transgender. Στα αγγλικά υπάρχουν για το φύλο δύο λέξεις: το sex που είναι το βιολογικό και το gender που είναι το κοινωνικό μας φύλο, δηλαδή το φύλο με το οποίο κοινωνικοποιείσαι. Ο όρος διεμφυλικός είναι η «ομπρέλα» που συμπεριλαμβάνει όλα τα άτομα που ο τρόπος που εκφράζουν την ατομική αίσθηση του φύλου διαφέρει από το βιολογικό τους φύλο.

Κατανόηση

Η Μαρίνα Γαλανού γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά σε μια μεσοαστική οικογένεια που, όπως περιγράφει, υπήρχε αγάπη και ειλικρίνεια.

* Πότε συνειδητοποιήσατε ότι δεν είστε αυτό που αναφέρει η ταυτότητά σας;

- Σε παιδική ηλικία, άρχισα να αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου περισσότερο ως κορίτσι. Δεν ένιωθα άβολα. Ημουν εγώ. Από την οικογένειά μου είχα μάθει την ειλικρίνεια, οπότε δεν θα μπορούσα να κρατώ κρυφή την ταυτότητά μου. Θα ήταν ακρωτηριασμός. Στα 12 χρόνια μου θεώρησα απολύτως φυσιολογικό, μέσα στην αφέλεια της ηλικίας, όταν με ρώτησε η μητέρα μου γιατί είμαι μελαγχολική, να της απαντήσω ότι είμαι ερωτευμένη με έναν συμμαθητή μου.

* Είχατε την υποστήριξή τους;

-Κατ' αρχάς είχα την κατανόηση. Καμία μητέρα και καμία οικογένεια δεν νιώθει ευτυχής όταν καταλαβαίνει πως το παιδί της διαφέρει από τα άλλα, γιατί ενδεχομένως αυτό να του δημιουργήσει προβλήματα. Ετσι και η μητέρα μου, δεν ένιωσε ευτυχής. Ομως ήμασταν μια πολύ δεμένη οικογένεια. Υπήρξε κατανόηση, αποδοχή και υποστήριξη.

* Είναι δυσκολότερο να εκφράσεις αυτό που είσαι ή να το παραδεχθείς μέσα σου;

- Για μένα δεν ήταν δύσκολο να αντιληφθώ την ταυτότητά μου, ούτε και να την εκφράσω. Ποτέ δεν έκρυψα την ταυτότητά μου από κανέναν. Ομως από πολλά τρανς άτομα, αλλά και από γκέι παιδιά και λεσβίες, καταλαβαίνω ότι μάλλον πιο δύσκολο είναι να ξεπεράσεις τις αναστολές και να εκφράσεις την ταυτότητά σου, διότι πολύ συχνά αντιμετωπίζεις έναν τοίχο από διακρίσεις και κοινωνικές προκαταλήψεις και, ιδιαίτερα για τα τρανς άτομα, αποκλεισμούς.

Το τέρας

* Εχετε βιώσει κοινωνικό ρατσισμό;

-Οταν έχασα δουλειές γιατί είμαι τρανς γυναίκα. Σε δημόσιες υπηρεσίες ή τράπεζες όταν χρειάστηκε να δώσω την ταυτότητά μου -όπως καταλαβαίνετε, έχει αντρικά στοιχεία-, στην αντιμετώπιση των αστυνομικών αρχών που είναι καθαρά ρατσιστική, ακόμη και από συνανθρώπους μας που όταν καταλαβαίνουν ότι έχουν απέναντί τους ένα τρανς άτομο, αλλάζει ξαφνικά η συμπεριφορά τους. Ο ρατσισμός δεν είναι μεταφυσική έννοια. Το ανθρώπινο είδος έχει περάσει αιώνες και χιλιετίες που οι κάθε μορφής εθνικισμοί, θεωρίες ανωτερότητας, προκαταλήψεις για την εθνικότητα, τη θρησκεία, τη σεξουαλικότητα, το φύλο κ.λπ. μπορεί να ξεπερνιούνται, όμως αφήνουν σημάδια. Κύριο όπλο είναι η παιδεία που θα πρέπει να διαπνέεται από πνεύμα κατά των προκαταλήψεων-διακρίσεων και αποδοχής του διαφορετικού. Το πρόσωπο του «τέρατος» έχει πολλές μορφές. Ο Χατζιδάκις είχε πει: Οποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά.

* Η πιο σκληρή καταγγελία που έχει γίνει στο σωματείο;

-Δυστυχώς είναι πολλές. Θυμάμαι μια φίλη μας που νοσηλευόταν στον «Ευαγγελισμό», στα τελευταία της. Αργά ένα βράδυ που δεν βρισκόμασταν εκεί, ζήτησε να πιει λίγο νερό. Την κοιτούσαν περιφρονητικά. Κανείς δεν της πήγε ένα ποτήρι νερό. Τραγικό, απάνθρωπο...

Χρόνια προβλήματα

* Μέλη του σωματείου πηγαίνουν σχολείο;

- Βεβαίως, αλλά έχουν προβλήματα. Πρόσφατα καταγγείλαμε περίπτωση μιας τρανς μαθήτριας που αντιμετωπίζει διακρίσεις στο σχολείο, τόσο από το διευθυντή που προσπαθεί να την εκδιώξει όσο και από συμμαθητές της με περιστατικά εκφοβισμού. Επίσης, είχε καταγγελθεί περιστατικό δύο τρανς γυναικών που ο διευθυντής νυκτερινού σχολείου αρνήθηκε να τις εγγράψει. Είναι βαθιά και χρόνια τα προβλήματα στην παιδεία. Χρειάζονται θαρραλέες πολιτικές κατά των διακρίσεων.

* Το Παρατηρητήριο Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού του υπουργείου Παιδείας βοηθάει;

- Επιτρέψτε μου να γελάσω. Δεν έχουν περάσει λίγες μέρες όταν κλείστηκε ραντεβού αντιπροσωπείας οργανώσεων με το Παρατηρητήριο. Η εκπρόσωπός του όταν έμαθε πως στην αντιπροσωπεία ήταν και μία τρανς γυναίκα, έσπευσε να το ακυρώσει.

* Εχετε κλάψει με κάποια αδικία εις βάρος σας;

- Ποτέ δεν θα έκανα τέτοια χάρη σε κανέναν. Είμαι από τους ανθρώπους που επιβάλλω αυτό που είμαι. Ούτε δέχομαι ούτε επιτρέπω να με αντιμετωπίσει κάποιος διαφορετικά. Ή κάποιος με αποδέχεται και προχωράμε, ή όχι. Κάτι άλλο δεν υπάρχει.

Ευάλωτες μειονότητες

* Η κρίση έχει επιβαρύνει τη ζωή των διεμφυλικών;

- Οταν η οικονομική κρίση θεριεύει, οι μειονότητες, που ήδη ήταν ευάλωτες, την πληρώνουν περισσότερο. Εχουμε πολλά τρανς άτομα που αδυνατούν να υποστηρίξουν την καθημερινή τους διαβίωση, ακόμη και τη σίτιση. Είναι αποκλεισμένα από το χώρο εργασίας (έχετε δει τρανς άτομα να εργάζονται σε ιδιωτική ή δημόσια υπηρεσία;), την ασφάλιση, την υγεία, τους περισσότερους τομείς της κοινωνικής ζωής.

Την ευχαριστώ θερμά για τη συνέντευξη και αφού ρίχνω μια τελευταία ματιά μην τυχόν και είναι πράγματι «μεταλλαγμένη» και με ξεγέλασε, την αποχαιρετώ και σκέφτομαι πόσο ρηχοί είμαστε κοινωνικά και πολιτικά όταν λεπτά ανθρώπινα ζητήματα, αντί να τα υπερασπιζόμαστε, τα βουτάμε στον κουβά του show - τηλεοπτικού και μη.